Tak żyli mieszczanie Ziemi Biłgorajskiej
Przenieśmy się w czasie . Jest rok 1772, który wstrząsnął Rzeczpospolitą. Za sprawą Prus, Rosji i Austrii doszło do pierwszego rozbioru. W wyniku tego aktu politycznego Ordynacja Zamojska została podzielona kordonem granicznym. Jak żyli mieszczanie z Ziemi Biłgorajskiej? O tym pisze pisze Michał Kańkowski, p.o. prezesa Biłgorajskiego Towarzystwa Regionalnego.
- Reklama -
Miasta zazwyczaj dzieliły się na ściśle określone obszary, to jest: place, ogrody, ćwierci, pastwiska, błonia czy przedmieścia. Mieszczanie zobowiązani byli do opłacania czynszów w zależności od tego, kto i ile gruntu posiadał. Mieszczanie płacili czynsz gruntowy z osiadłości całosznurowych, półsznurowych i zagrodniczych (z ogrodów) oraz z tytułu posiadania placów w mieście.
Gorajscy mieszczanie i przedmieszczanie mieli wspólne powinności. Płacili oni za budynek postawiony na placu po 6 groszy polskich corocznie; za każdy łan w ramach czynszu oddawali po 1 złp, po 80 garnców żyta miary ospowej i dwa korce, a także po korcu owsa. Jeśli chodzi o letnie powinności, mieszkańcy Goraja mieli obowiązek wysłać na niwy dworskie 600 żeńców (500 wysłali mieszczanie wraz z przedmieszczanami, a 100 Żydzi). Za niedopełnienie tegoż obowiązku, poddany miał płacić za każdego żniwiarza szóstaka bitego. Ciekawe to, że gorajskie pastwiska nie były udostępnione za darmo, w porównaniu z innymi miastami. Ci mieszkańcy mieli obowiązek w zamian za korzystanie z wypasu bydła, oddawali 60 kur spaśnych. Również do obowiązków mieszczan i przedmieszczan zaliczano szarwarki, naprawy mostów i grobel; wożenia materiałów na budowę młyna, dostarczenie kamieni młyńskich, szlamowanie rzeki Łady. Oprócz szarwarków, takich powinności jak szlamowanie akwenów, nie mieli mieszkańcy pozostałych miast ordynackich.
W 1795 roku Goraj zamieszkiwało 238 mieszczan i 240 przedmieszczan.
Mieszczanie turobińscy płacili 48 złp żarnowego, z którego opłaty pobierał wójt. Do powinności należały wysłanie na dworskie niwy 30 żniwiarzy, a także reperacje dróg, mostów, grobli, utrzymanie młyna. Inwentarz z 1795 zaznaczył, że mieszczanie powinni się przykładać do podobnego obowiązku co przedmieszczanie. Do obowiązków przedmieszczan należały: coroczna spłata czynszu w wysokości 10 złp; pięć korców owsa miarą osepową; kapłona jednego oddawać powinni; po 10 sztuk jaj. Przedmieszczanie musieli także obrabiać pole pługiem jesienią i wiosną po dwie morgi, broną po cztery dni, dwa dni radłem ugoru, w żniwa sześć dni z półłanka żąć, do gumiennego oddawać powinni po sześć kop zboża z niw dworskich, po jednej furze drzewa zawieźć do turobińskiego dworu, z krescencji po pięć korców żyta lub pszenicy.
Co w innych gminach i miastach powiatu biłgorajskiego? Więcej w papierowym wydaniu „Nowej Gazety Biłgorajskiej”. Zachęcamy do lektury.
Dodaj szybkie ogłoszenie drobne na naszym portalu:
fot:Teatr NN
- Reklama -