Powstało staraniem 44-osobowej grupy działaczy społeczno-kulturalnych pod nazwą "Towarzystwo Regionalne w Biłgoraju". O tym, że współtworzyli je ludzie zaangażowani, pełniący jednocześnie bardzo ważne funkcje w tym ośrodku, świadczą dobitnie ich nazwiska. Rozpoczynając od prezesa Zarządu, mamy wśród nich profesora, mecenasa i publicystę Jerzego Markiewicza, Janusza Bentkowskiego, założyciela oraz pierwszego dyrektora obecnego Muzeum Ziemi Biłgorajskiej, Edmunda Szubiaka, dyrektora Powiatowego Domu Kultury, jego zastępcę Józefa Złotkiewicza oraz Józefa Wróblewskiego, kierownika wydziału finansowego Prezydium PRN, czy Zofię Hussar, dyrektorkę Banku Spółdzielczego, ponadto Wacława Jamroża, inspektora oświaty i wychowania, Mariana Ledwójcika, dyrektora Zespołu Szkół Zawodowych, Jana Kruszyńskiego, lekarza medycyny, wiceprezesa KS "Łada", Aleksandra Bełżka, społecznika, a przy tym dyrektora Powiatowego Przedsiębiorstwa Usług Przemysłu Terenowego, Romana Sokala, kolejnego dyrektora Muzeum, na Annie Mroczkowskiej, prawniku Sądu Powiatowego, Stanisławie Klenku, prezesie Powszechnej Spółdzielni Spożywców "Społem", Jerzym Skakuju, dyrektorze Zbiorczej Szkoły Gminnej w Biłgoraju i Romualdzie Urbańskim, dyrektorze Zakładów Przemysłu Dziewiarskiego "Mewa" kończąc.(Komisję Rewizyjną stanowili wówczas: Władysław Fabiański, Tadeusz Iwanowski oraz Józef Flor). 10 lat później liczba członków tego stowarzyszenia przekroczyła setkę, a w 1986 roku osiągnęła nawet 148 osób. Mimo wielu cennych osiągnięć, m.in. ocalenia oraz utworzenia, (jako skansenu) Zagrody Sitarskiej przy Nadstawnej, dziś atrakcji turystycznej naszego miasta, czy uratowania od zniszczenia zespołu młyńskiego na Białej Ładzie, który uległ potem częściowemu spaleniu i działalności wydawniczej, m.in. publikacji książki "Dzieje Biłgoraja" w 1985, niestety w końcu przestało istnieć. (Stało się to w 2004 roku). Dlatego staraniem nowego pokolenia regionalistów zostało ono bardzo szybko, bo już w 2005 reaktywowane, ale pod nazwą "Biłgorajskie Towarzystwo Regionalne". Na dzień dzisiejszy po kolejnych wyborach w skład nowego Zarządu BTR wchodzą: publicysta i historyk Piotr Flor jako prezes (po raz drugi), doktorant Michał Kańkowski, wiceprezes, prawnik Maciej Gębala, skarbnik, dziennikarz, prezes tutejszego Towarzystwa Literackiego Marek Szubiak, sekretarz, oraz były przedsiębiorca i mecenas Jan Kowal, członek. W ciągu ostatnich czterech lat BTR bardzo aktywnie włączało się do wszelkich akcji, mających na celu promowanie regionu i ochronę jego dziedzictwa historycznego. Oprócz publikacji własnego rocznika z cyklu "Nad Tanwią i Ładą", spotkań z młodzieżą w Bibliotece Pedagogicznej z racji 440. rocznicy założenia miasta oraz 80. rocznicy bitwy o nie we wrześniu 1939 r. czy sesji popularno-naukowej pt. "Biłgorajskie drogi do niepodległości" w I LO, a także wykładów historycznych w szkołach podstawowych w Dąbrowicy, Majdanie Starym i SP nr 3 w Biłgoraju, to stowarzyszenie w osobie prezesa Piotra Flora uczestniczyło jeszcze w opracowaniu dziejów Podlesia i odsłonięciu tablicy oraz pomnika poświęconego ludziom tworzącym tę miejscowość, współuczestniczyło w zorganizowaniu wystawy na temat budowniczych kościoła św. Marii Magdaleny, fundując tablicę z sylwetkami dwóch wielkich twórców obecnego sanktuarium, jak również brało udział w piknikach historycznych w Brodziakach i Bukowinie), a także prowadziło przez prawie 24 miesiące wykłady z historii regionalnej dla seniorów przy Oddziale Rejonowym PCK w Biłgoraju. Poza tym BTR brało dodatkowo udział w pracach nad książką "Zarys filantropii na ziemi biłgorajskiej", liczącej 300 stron, czy przy tworzeniu tablic historyczno-informacyjnych przed ratuszem, w ramach rewitalizacji centrum miasta. Całkowitą nowością stało się dla niego redagowanie "Kącika historycznego" w dwutygodniku "NOWA Gazeta Biłgorajska", gdzie przy współpracy z redaktor naczelną p. Anną Borowiec, prezes Zarządu publikuje od początku tego roku niezwykle ciekawe wątki z historii miasta i okolic. Do dużych przedsięwzięć regionalistów biłgorajskich można zaliczyć ponadto próbę wpisania na listę obiektów zabytkowych trzech niemal stuletnich budynków w Biłgoraju, mianowicie domu handlowo-usługowego naprzeciw siedziby władz miejskich, powstałego w 1925, piętrowej kamienicy w sąsiedztwie BCK, czyli siedziby gestapo podczas wojny i miejsca kaźni Polaków oraz drewnianego dworku, pokrytego białym sidingiem, tzn. lokum Oddziału Rejonowego, niegdyś zaś Powiatowego, PCK. (Niestety, konserwator zabytków po wielu naszych staraniach odmówił na koniec tego ważnego wpisu dla wymienionych budowli). Do innych cennych inicjatyw BTR należy jeszcze upamiętnienie wybitnych i wielce zasłużonych mieszkańców ziemi biłgorajskiej, spoczywających na okolicznych cmentarzach, dokonane podczas nieplanowanej akcji miejscowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, chcącej przekazać (nieodpłatnie) w 2020 roku temu stowarzyszeniu dużą ilość niesprzedanych kwiatów. Owa akcja nosiła nie bez przyczyny nazwę Covid-19, bo to z jego powodu uzyskało ono wtedy 50 sztuk dużych doniczek z pięknymi, świeżymi chryzantemami, które właśnie Piotr Flor, razem z regionalistą Andrzejem Miazgą, obecnym przewodniczącym Komisji Rewizyjnej, i Jerzym Nizio ze ŚZŻAK rozwiózł po tutejszych nekropoliach. Ale generalnie ostatnie dwa lata były bardzo trudne dla wspomnianego towarzystwa, bowiem upływały pod znakiem pandemii, przez co nie mogło ono organizować żadnych sympozjów ani też spotkań. Ba, nawet jego członkowie nie mogli się zebrać we własnym gronie. Należy tu jednak zaznaczyć, iż ogromna aktywność prezesa pozwoliła w tym czasie zaistnieć BTR w lokalnej przestrzeni publicznej. W końcu to on, jako pierwszy w historii obywatel Biłgoraja, złożył wniosek do Rady Miasta o ustanowienie św. Marii Magdaleny patronką tego ośrodka i opracował dzieje jej kultu na ziemi biłgorajskiej, co zostało ostatecznie zaaprobowane przez Jorge Mario Bergoglio, czyli Franciszka I w marcu 2021 roku. Zarząd tego stowarzyszenia utrzymywał i nadal utrzymuje też ścisłe kontakty z Urzędem Miasta, Gminą Biłgoraj, ze Starostwem Powiatowym i lokalnymi Bibliotekami: Miejską, tj. Powiatową oraz Pedagogiczną. W międzyczasie współpracował z UM przy Gminnym Programie Ochrony Zabytków, typując obiekty, które należałoby objąć ochroną w latach 2020-2023, wyrażał opinie dla niego w sprawach nadawania nazw ulic i nominacji na urzędy dyrektorskie tutejszych instytucji (tzn. Biblioteki Miejskiej i BCK), a w bieżącym roku wystosował nawet wniosek do burmistrza w celu podjęcia prac ratunkowych dla niszczejącego grobowca zasłużonej rodziny Malhomme na cmentarzu w Puszczy Solskiej. Mimo wielu niesprzyjających okoliczności, w tym śmierci i odejścia kilku członków, udało się utrzymać to stowarzyszenie przy życiu. Stało się to dzięki tytanicznej pracy jego dwukrotnego prezesa oraz aktywności kilku innych członków (m.in. p. Marka Szubiaka, p. Michała Kańkowskiego, p. Andrzeja Miazgi i p. Jana Kowala). Co więcej, pozyskało ono 9 nowych regionalistów, w tym prawnika. Misją BTR jest popularyzowanie historii oraz tradycji ziemi biłgorajskiej, a zwłaszcza stanie na straży prawdy historycznej. Patrząc na dokonania tej organizacji przez ostatnie lata, można wnioskować, iż odgrywa ona istotną rolę w tej społeczności. Dlatego zachęcamy wszystkich miłośników lub pasjonatów historii, zwłaszcza ludzi młodych, do aktywności i do włączania się w szeregi tego stowarzyszenia. Razem możemy dużo lepiej odkrywać oraz pielęgnować historię naszego miasta czy regionu. Plany stowarzyszenia na przyszłość obejmują w pierwszej kolejności renowację walącego się grobowca Leona Malhomme, organizację sesji popularno-naukowej na temat 300-lecia parafii pw. św. Marii Magdaleny w Biłgoraju i wydanie rocznika za 2021 rok. W programie są oczywiście także spotkania z młodzieżą oraz kontynuowanie współpracy z instytucjami kulturalno-historycznymi. Naszym największym marzeniem jest jednak zaangażowanie się w tę pracę ludzi, którzy tak jak kiedyś, decydowali o kształcie i rozwoju tego miasta nad Ładą.
Piotr Flor Prezes BTR, Michał Kańkowski Wiceprezes BTR
Komentarze (0)