W kościele prawosławnym Pascha jest szczytowym momentem życia liturgicznego. Nazywa się ją świętem świąt i uroczystością uroczystości, a także świętą i wielką Paschą.
Prawosławie obchodzi święto Zmartwychwstania w pierwszą niedzielę po pełni księżyca, po wiosennym zrównaniu dnia z nocą, i zawsze po obchodach Paschy żydowskiej. Kościół prawosławny kieruje się kalendarzem juliańskim, zaś Kościół zachodni opiera się na kalendarzu gregoriańskim. Różnica między tymi kalendarzami w tym roku wynosi 5 tygodni. Liturgia Uroczystości wielkanocne poprzedzone są nabożeństwem, które rozpoczyna się przed północą. Podczas nabożeństwa, zwanego połunoszcznicą, w pieśniach wspomina się spoczynek Jezusa w grobie oraz zapowiada się jego Zmartwychwstanie. Celebrans otwiera bramę królewską, podchodzi do całunu, zwanego płaszczanicą, okadza go, unosi ponad swoją głowę, przenosi ze środka świątyni przez bramę królewską i kładzie na ołtarzu. Płaszczanica, to bogato zdobiona tkanina przedstawiająca Chrystusa leżącego w grobie i otoczonego przez Matkę, uczniów, niewiasty i aniołów. Symbolizuje ona grób, który staje się miejscem Zmartwychwstania i wyraża tajemnicę śmierci Chrystusa. Światła w cerkwi zostają wygaszone z wyjątkiem lampki w części ołtarzowej. Około północy rozlega się dźwięk dzwonów. Kapłan odpala od lampki świecę, przekazuje światło uczestnikom liturgii, i gdy świątynia jest już rozświetlona, rozpoczyna się Jutrznia paschalna. Najpierw kapłan śpiewa trzykrotnie pieśń: Zmartwychwstanie Twoje, Chryste Zbawco, aniołowie śpiewają na niebiosach, i nas na ziemi uczyń godnymi, czystym sercem Ciebie sławić. Po tej pieśni otwiera się królewską bramę ikonostasu, która pozostanie otwarta przez cały Tydzień Wielkanocny na znak, że dzięki Zmartwychwstaniu Chrystusa wszyscy wierni mają otwarty dostęp do jego ofiary krzyżowej i Zmartwychwstania. Następnie wszyscy wychodzą z cerkwi i trzykrotnie ją obchodzą w procesji. Zgodnie z tradycją procesja obchodzi cerkiew od zachodu na wschód. Na czele idą duchowni i służba cerkiewna, a po nich wierni. Drzwi wejściowe do świątyni zostają zamknięte. W czasie procesji biją dzwony i śpiewa się pieśń. Kapłan niesie trójświecznik i krzyż, ktoś inny niesie Ewangeliarz. Ponadto niesione są świece, kadzielnica, chorągwie i ikona Zmartwychwstania. Procesja symbolizuje święte niewiasty udające się o świcie do grobu, żeby namaścić ciało Chrystusa. Po obejściu cerkwi procesja zatrzymuje się przed zamkniętymi drzwiami. Zamknięta cerkiew symbolizuje zapieczętowany grób Chrystusa. Po czym celebrans przed drzwiami trzykrotnie czyni kadzielnicą znak krzyża oraz śpiewa doksologię: Chwała Świętej i Współistotnej, i Życiodajnej, i Niepodzielnej Trójcy, w każdym czasie, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Chór odpowiada: Amen. Po czym kapłan, a po nim chór śpiewa trzykrotnie troparion: Chrystus powstał z martwych, śmiercią podeptał śmierć i będącym w grobach życie dał. Następnie kapłan woła: Chrystus zmartwychwstał, a lud odpowiada: Prawdziwie zmartwychwstał. Celebrans otwiera drzwi, popychając je trzymanym krzyżem i trójświecznikiem. Wchodzi on pierwszy do świątyni i w tym momencie symbolizuje anioła, który odsunął kamień sprzed wejścia do grobu Chrystusa. Po wielkiej ektenii rozpoczyna się kanon na dzień Zmartwychwstania Pańskiego. Obejmuje on wiele tekstów biblijnych. Jest to długi poemat rozpoczynający się od słów: Zmartwychwstania Dzień! Rozjaśnijmy twarz, ludy! Pascha Pańska, Pascha! Po każdej pieśni kanonu celebrans pozdrawia wiernych słowami: Chrystus zmartwychwstał, na co oni odpowiadają: Zaprawdę zmartwychwstał. Wielokrotne wychodzenie celebransa i pozdrawianie wiernych symbolizuje ukazywanie się zmartwychwstałego Chrystusa uczniom. Podczas nocnej liturgii poświęca się także pokarmy. Pod koniec liturgii paschalnej poświęca się kwaszony chleb pszenny (gr. artos), na którym widnieje wizerunek Chrystusa zmartwychwstałego. Przechowuje się go przez cały tydzień na pulpicie stojącym przed ikonostasem. Rozdaje się go wiernym w sobotę Tygodnia Paschalnego. Cząstkę z tego chleba wierni spożywają, a resztę przechowują jako relikwię. Ma on przypominać wydarzenia po Zmartwychwstaniu, gdy Chrystus ukazywał się uczniom, łamał i spożywał z nimi chleb, a także przypomina samego Chrystusa, który jest chlebem życia. Artykuł powstał w oparciu o tekst "Święto Paschy w Kościele prawosławnym. Liturgia i teologia" O. Kazimierza Lijki OMI.
Komentarze (0)