To już unikaty na Ziemi Biłgorajskiej

Kościółek św. Rocha w Tarnogrodzie - jeden z najstarszych na Zamojszczyźnie W Tarnogrodzie znajduje się bardzo ciekawy, urokliwy kościółek, jeden z najstarszych takich obiektów sakralnych na Zamojszczyźnie. Jest to kościółek pod wezwaniem św. Rocha, wybudowany w 1600 r., a remontowany w 1624 r. W latach 1846-47 został rozbudowany o ganek. W 1907 r. był wyremontowany, natomiast od 1973 do 1977 r. odnowiona została polichromia. Ostatni remont przeszedł w 2009 r. Kościół jest jednonawowy konstrukcji zrębowej i zbudowany z drewna modrzewiowego. Chór muzyczny jest wsparty na dwóch słupach z barokowymi organami z XVIII w. Belka tęczowa z rozetą, w której jest data 1624 r. i rokokowy krucyfiks. W 1907 r. z fundacji Pawła Lisa wykonano polichromię. Ołtarz w stylu barokowym pochodzi z XVII w. W środku znajdują się niezwykle cenne obrazy z XVII i XVIII w.   W Bukowinie zaczęło się od kaplicy W Bukowinie wybudowano w latach 1674 – 1675 ks. Andrzej Abrek, profesor Akademii zbudował nową kaplicę (poświęcona w 1676 r.). Służyła ona w zasadzie przebywającym w Bukowinie profesorom, nie wolno było zwoływać dzwonami na nabożeństwa mieszkańców wsi, gdyż należeli oni do parafii tarnogrodzkiej. Kościół był pierwotnie dwudzielny, składał się z prostokątnej nawy i węższego, trójbocznie zamkniętego prezbiterium. Nie przetrwał w swoim pierwotnym wyglądzie, był wielokrotnie remontowany i odnawiany, między innymi w latach 1817, 1856, 1900 (dawny strop belkowy zastąpiono wtedy pozornym sklepieniem kolebkowym, być może także dostawiono zakrystię) i 1930, uległ częściowym przekształceniom. Kościół jest drewniany, o konstrukcji wieńcowej, zwęgłowany na węgieł gładki, z zewnątrz oszalowany, na kamiennym podmurowaniu. Obecnie rzut poziomy tworzy prawie kwadratowa kruchta (z początku XX w.), szersza od niej, prostokątna nawa i węższe prezbiterium, zamknięte trójbocznie. Do północnej ściany prezbiterium przylega prostokątna zakrystia. Zręby nawy i prezbiterium są równej wysokości, nakrywa je dach dwuspadowy z kalenicą na jednym poziomie, połacie dachu nad nawą są lekko załamane. Nad kruchtą dach dwuspadowy, nad zakrystią pulpitowy. Zachodni szczyt nawy i szczyt kruchty mają okapy. Wszystkie dachy pokryte są gontami. Nad nawą wieżyczka-sygnaturka pobita blachą. Ołtarze są dziełem W. Bazana (1900 r.). W głównym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII lub początku XVIII w., w predelli obraz św. Jana Chrzciciela nauczającego na puszczy (XVII w.). W ołtarzach bocznych obrazy świętych i patronów Polski w predelli (XVII w.) oraz obraz Matki Boskiej Anielskiej (1849 r., ludowy). W kościele znajdują się między innymi trzy ludowe chorągwie procesyjne z malowidłami Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Michała Archanioła, św. Anny nauczającej Marię oraz św. Andrzeja Apostoła (początek XIX w.) oraz z wizerunkami św. Michała Archanioła i św. Sebastiana (1830 r.). Barokowe obrazy (z około połowy XVII w., według J. Góraka z XVIII w.) pochodzą prawdopodobnie z jednego z kościołów w Zamościu, być może z franciszkańskiego, przeniesione po kasacie klasztoru: Adoracja Trójcy Św. przez zakonników (w tle widok miasta, prawdopodobnie Szczebrzeszyna), Adoracja Matki Boskiej z Dzieciątkiem przez św. Jana Kantego i św. Antoniego (z widokiem Zamościa), Ofiarowanie Marii w świątyni, Nawiedzenie. W kościele jest też obraz Matki Boskiej Bolesnej (I połowa XVIII w.); barokowe obrazy św. Antoniego, św. Marii Magdaleny i św. Michała Archanioła (koniec XVIII w.); obraz Trójcy Św. z początku XIX w.; obraz Przemienienia Pańskiego (1856 r., ludowy); dwa ludowe krucyfiksy z I połowy XIX w.; barokowy, miedziany kociołek na wodę (koniec XVIII w.).   Kościół w Czernięcinie Poduchownymz rokokowym ołtarzem Kościół w Czernięcinie Poduchownym jest trzecim na miejscu i został wybudowany w latach 1857–1858, według projektu Władysława Gisgesa, budowniczego Ordynacji Zamojskiej. Był restaurowany w 1897 r., odnowiony i rozbudowany (przedłużenie i dostawienie dwóch kaplic bocznych) w 1907 r. Wewnątrz nawa i prezbiterium nakryte są pozornym sklepieniem kolebkowym, kaplice, zakrystia i kruchta stropem. Chór muzyczny wsparty jest na dwóch słupach. Zamiast belki tęczowej umocowano stalowy ściąg, na nim krucyfiks z XVIII (?) w. Ołtarz główny jest rokokowy (około połowy XVIII w.), z obrazem św. Katarzyny, zapewne z tego samego czasu. Ołtarz boczny prawy (w prezbiterium) jest późnorenesansowy, z I połowy XVII w., z rzeźbionymi główkami aniołków i hermami obciętymi u dołu. W nim obraz św. Mikołaja z 1875 r., w zwieńczeniu obrazki Nawiedzenia i Matki Boskiej z Dzieciątkiem, współczesne ołtarzowi. W kaplicy południowej znajduje się także ołtarz późnorenesansowy (I połowa XVII w.), z późnobarokowym zwieńczeniem (I połowa XVIII w.), gruntownie przekształcony w 1936 r. W części środkowej obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z XIX (?) w., o cechach ludowych, po bokach obrazy św. Dominika i św. Róży z Limy, oba z I połowy XVII w., przemalowane. W zwieńczeniu rzeźby czterech puttów oraz Veraicon (I połowy XVIII w.). Kropielnica z piaskowca (dawna chrzcielnica) pochodzi zapewne z I połowy XVII w., barokowy feretron, z płaskorzeźbą Trójcy Św. z około połowy XVIII w. Na wyposażeniu jest barokowy kielich (początek XVIII w.) i gładki z XVIII w. oraz barokowy pacyfikał (koniec XVII w.). (...) Oprac: Michał Kańkowski, BTR

Cały tekst w papierowym wydaniu Nowej Gazety Biłgorajskiej.

    foto: wikipedia