Pierwsza w historii skarga nadzwyczajna. Dotyczyła sądu w Biłgoraju

Sprawa dotyczy postanowienia sądu sprzed 19 lat. Sąd Rejonowy w Biłgoraju w 1995 roku rozstrzygał sprawę spadkową po zmarłej kobiecie, przekazując cały jej majątek małżonkowi. W 2000 r. po wniosku jednego ze spadkobierców, sąd (w tym samym składzie) wydał kolejne orzeczenie, zupełnie odmienne od poprzedniego, nie biorąc pod uwagę, że wcześniej  zapadło już postanowienie o tym spadku. Aby wybrnąć z impasu, pozostało tylko złożyć skargę nadzwyczajną, co uczynił Rzecznik Praw Obywatelskich i w sierpniu 2018 r. wniósł, aby Sąd Najwyższy uchylił postanowienie sądu rejonowego z 2000 r. We wtorek (26 marca) Sąd Najwyższy rozstrzygnął sprawę. W uzasadnieniu orzeczenia, odnosząc się do okoliczności rozpatrywanej sprawy, uznał, że "wydanie przez sąd (rejonowy w 2000 r.) – co należy podkreślić: w tym samym składzie – kolejnego rozstrzygnięcia i to dodatkowo odmiennego niż wcześniejsze prawomocne postanowienie samo w sobie jest niedopuszczalne". Dodał, że sąd w 2000 r. "wydając kolejne postanowienie w tej samej sprawie, rażąco naruszył prawo", co "godzi w powagę wymiaru sprawiedliwości". W związku z tym Sąd Najwyższy uchylił w całości postanowienie sądu z 2000 r. i umorzył postępowanie zainicjowane kolejnym wnioskiem spadkobiercy. Instytucja skargi nadzwyczajnej została wprowadzona nową ustawą o Sądzie Najwyższym, która weszła w życie 3 kwietnia 2018 r. Przewiduje ona m.in. możliwość składania do Sądu Najwyższego takich skarg na prawomocne wyroki polskich sądów z ostatnich 20 lat. Sprawa, którą Sąd Najwyższy rozpatrzył we wtorek, była pierwszą skargą nadzwyczajną w Polsce i dotyczyła dwóch sprzecznych orzeczeń spadkowych w rodzinie rolników.