- Reklama -

- Reklama -

Znani, honorowi i zasłużeni Biłgorajanie

- Reklama -

„Działamy w świecie współzależności, które same w swej działalności kreujemy. Wykorzystajmy maksymalnie możliwości, jakie faktycznie mogą być naszym udziałem” – prof. Janusz Solski.
Biłgoraj to miasto, z którym związane są wybitne postacie – zasłużeni i honorowi obywatele miasta Biłgoraj. Jest wiele osób zasługujących na to wyróżnienie, które (jeszcze) nie doczekały się tego zaszczytu. Wielu pretenduje do tych tytułów i być może będą uhonorowani przez radnych naszego miasta. Zebrałem wiele nazwisk z książek, folderów i gazet. Są to ludzie, którzy zasłużyli się dla naszego miasta. Warto przypomnieć nazwiska niektórych z nich. Być może czytelnicy uzupełnią listę.Genowefa Tokarska – poseł na Sejm, była wojewodą lubelskim.

Urszula Kozioł – urodzona w Rakówce koło Biłgoraja. Wybitna polska poetka sławiąca także nasze miasto („… Biłgoraju, pajdo kraju”). Autorka felietonów i utworów dramatycznych, redaktorka „Odry” i współpracownik teatru „Kalambur”. Zamieszkała we Wrocławiu – honorowy obywatel miasta Biłgoraj.

Wiktoria Klechowa – publicystka, napisała 4 książki, opublikowała liczne artykuły w czasopiśmie „Tanew”. Regionalistka, społecznik. Działa w BTL – zasłużona dla miasta Biłgoraj.

Śp. Gabriela Gorzandt – działacz społeczny w Kołach Gospodyń Wiejskich, w związku kółek i organizacji rolniczych. Współtworzyła Towarzystwo Krzewienia Kultury Ludowej im. Kapeli Braci Bździuchów, Wojewódzki Konkurs Piosenki Partyzanckiej i wiele innych. Wśród wielu odznaczeń otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Jako zasłużony działacz kultury działała wiele lat w Biłgoraju, Józefowie i Aleksandrowie.

Helena Prochowska – działaczka kultury. Prowadziła teatr amatorski Powiatowego Domu Kultury w latach 1960-1970. Działała także na terenie powiatu biłgorajskiego. W 2008 r. przyznano jej tytuł „Zasłużona dla miasta Biłgoraj”, była radna miasta Biłgoraj w latach 90.

Janina Buczek-Różańska – urodzona w Bukowinie. Wraz z rodziną deportowana do obozu w Majdanku w ramach akcji pacyfikacyjno-wysiedleńczej. Działaczka społeczna. Członek zarządu Towarzystwa Opieki nad Majdankiem. Odznaczona m.in.: Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz tytułem „Zasłużona dla miasta Biłgoraj”.

Śp. Aniela Dudekowa – znany i ceniony pedagog. Animatorka ruchu kulturalnego (teatr, zespoły chóralne i taneczne). Jej wychowankowie osiągali sukcesy w życiu kulturalnym i sportowym. Wśród wielu odznaczeń posiadała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Śp. Stefan Knapp – światowej sławy artysta malarz i rzeźbiarz. Syn Antoniego i Julii. Urodził się w Biłgoraju 11 VII 1921 r. W latach 1942-1945 jako pilot RAF-u odbył 106 lotów bojowych. Odznaczony wieloma orderami. Po wojnie ukończył Wyższą Szkołę Sztuk Pięknych w Londynie i tam mieszkał na stałe, często odwiedzając Polskę i Biłgoraj. Artysta dokonał rewolucji w malarstwie ściennym, stosując tzw. „emalię na żelazie” – nowość sztuki malarskiej w architekturze. Jego dzieła zdobią budynki i znajdują się w muzeach całego świata. Stefan Knapp ofiarował miastu portret Mikołaja Kopernika, który został wmurowany w ścianę biłgorajskiego Liceum Ogólnokształcącego.

Śp. prof. dr hab. Jerzy Markiewicz – autor licznych książek o żołnierzach AK i BCh. Pochodził ze znanej biłgorajskiej rodziny. Ojciec, notariusz, w czasie wojny komendant poczty i kontaktów – oficer łącznikowy – ps. „Świś”. Prof. J. Markiewicz, mecenas, napisał pierwszą w Polsce książkę o działalności żołnierzy AK pt. „Paprocie zakwitły krwią partyzantów” i wiele innych, w tym „Dzieje Biłgoraja”. Dzięki niemu powstała w Biłgoraju filia UMCS. Był wieloletnim przewodniczącym Biłgorajskiego Towarzystwa Regionalnego. Honorowy Obywatel miasta Biłgoraj.

Stefan Szmidt – otworzył listę Honorowych Obywateli miasta Biłgoraj. Aktor teatrów warszawskich. Ma na swym koncie wiele ról filmowych. Obecnie dyrektor Biłgorajskiego Centrum Kultury, także reżyser i główny wykonawca w sztuce „Drzewo”, z którą w ramach Teatru Polska – Scena Polna pielgrzymował niemal po całym kraju. W wolnych chwilach maluje. Jest twórcą znanej nie tylko biłgorajakom imprezy plenerowej „Żałosne – radosne”. W Nadrzeczu koło Biłgoraja ma siedzibę Fundacja Kresy 2000. Istniejący tam Dom Służebny Polskiej Sztuce Słowa, Muzyki i Obrazu, założony przez Stefan Szmidta i jego żonę Alicję Jachiewicz-Szmidt, rozsławia Nadrzecze i Biłgoraj w całej Polsce. Fundacja Kresy 2000 to miejsce wielu przedsięwzięć artystycznych z udziałem wybitnych polskich artystów.

Śp. dr Stanisław Pojasek – od 1934 r. lekarz – dyrektor szpitala w naszym mieście. Pracował bez przerwy do 31 VIII 1966 r. (zmarł 26 I 1967 r.). Wydał skrypt „Okupacja, konspiracja, medycyna”. W latach wojny z narażeniem życia niósł pomoc rannym i chorym żołnierzom i partyzantom. Znając biegle język niemiecki, był niezwykle przydatny w działaniach Ruchu Oporu na Biłgorajszczyźnie. To światła postać mająca „swoją” ulicę w Biłgoraju.

Śp. Jan Kowalski – lekarz pediatra – społecznik, „mecenas sztuki”. Prawdziwy przyjaciel młodych pacjentów. Zasłużony lekarz odznaczony wieloma honorami. Honorowy Obywatel miasta Biłgoraj.

Śp. Maria Siniarska-Kwiecień – długoletni lekarz, przyjaciel młodzieży. Oddana pracy społecznej na rzecz miasta i mieszkańców. Honorowy Obywatel miasta Biłgoraj.

Śp. Ignacy Czarnecki – działacz społeczny. Po wojnie wiele pracy poświęcił szkolnictwu i służbie zdrowia – wieloletni prezes PCK. Honorowy Obywatel miasta Biłgoraj od 2009 r.

Henryk Wujec – poseł na sejm RP. Działacz społeczny i solidarnościowy. Mieszka w Warszawie, ale uczestniczy w życiu kulturalnym i gospodarczym naszego miasta. Były minister rolnictwa i doradca prezydenta RP. Jako biłgorajanin pisze o naszym mieście i bardzo interesuje się życiem mieszkańców. Zasłużony dla miasta Biłgoraj.

Janusz Palikot – były poseł na sejm RP. Twórca zakładów Ambra i sponsor wielu fundacji i organizacji w Biłgoraju i Lublinie. Wydał wiele książek. Honorowy Obywatel miasta Biłgoraj.

Tadeusz Kuźmiński – znany przedsiębiorca, sponsor. Współtwórca Miasteczka na Szlaku Kultur. Widoczny w życiu gospodarczym i kulturalnym Biłgoraja. Zasłużony dla miasta Biłgoraj.

Andrzej Jan Miazga – przedsiębiorca. Sponsor i prezes II-ligowej „Szóstki” (piłka siatkowa). Aktywny działacz społeczny i sportowy. Zasłużony dla miasta Biłgoraj.

Śp. mjr Stanisław Mazur – były prezes Światowego Związku Żołnierzy AK. Działacz społeczny, literat, poeta. Działał w Biłgorajskim Towarzystwie Literackim. Wydał książkę „Wspomnienia z tamtych lat”. Zasłużony dla miasta Biłgoraj.

Śp. Józef Dechnik – współtwórca wszechstronnego rozwoju miasta, poseł na Sejm PRL.

Wiesław Paluch – reżyser. Absolwent biłgorajskiego ZSM-E. Twórca filmów (m.in. „Motór”) o naszym mieście i młodzieży z lat 70.

Andrzej Piekarczyk – już w LO uznany muzyk. Obecnie współtwórca i wykonawca kabaretu „OT-TO”.

Młodzi aktorzy – absolwenci szkół aktorskich: Karolina Gorczyca, Robert Kuraś, Jowita Stępniak. Przygotowani byli przez znaną (ponad 70 ról filmowych) aktorkę, reżysera, pedagoga teatralnego Alicję Jachiewicz-Szmidt.

Znani muzycy: Tomasz Kupiec (kontrabasista), Andrzej Gozdecki (saksofonista) i piosenkarka Elżbieta Igras. Podziwiamy – pamiętamy znakomitych muzyków: śp. Czesława i Henryka Niziów oraz Jana i Jerzego Różańskich.

Śp. Edward Margiela – nauczyciel wych. fiz. i języka niemieckiego w LO, założyciel i długoletni dyrektor Liceum Pedagogicznego. Dzięki jego działaniom wybudowano Liceum Pedagogiczne, a potem rozbudowano dla Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych. Pierwszy po wojnie prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego. Zmarł w czasie matur 19 V 1966 r. w wieku 56 lat. Zasłużony dla miasta Biłgoraj.

Śp. Wawrzyniec Dyrka – długoletni dyrektor Liceum Ogólnokształcącego (od zakończenia wojny) i LO dla pracujących. Urodził się 8 V 1900 r. w Łukowej. Studiował filologię polską na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie. Był kolegą Gustawa Morcinka i nauczycielem Wilhelma Szewczyka (pisarze ze Śląska), był zaprzysiężonym żołnierzem AK, organizował tajne nauczanie. Jako pierwszy wójt Łukowej organizował cmentarz partyzancki w Osuchach. Dołożył starań do powstania Technikum Leśnego (minister Gesing był kolegą ze studiów). Wieloletni prezes biłgorajskiego ZSL-u. Grono licznych wychowanków ufundowało mu tablicę pamiątkową na ścianie budynku LO.

Prof. zw. dr hab. Stanisław Grabias – pracownik naukowy UMCS w Lublinie. Urodził się w Soli koło Biłgoraja. Absolwent Liceum Pedagogicznego w Biłgoraju w 1961 r. Dziekan Wydziału Humanistycznego UMCS. Organizator Studium Językowego dla cudzoziemców. Autor wielu wydawnictw. Redaktor czasopisma „Logopedia”. Jeden z głównych pomysłodawców utworzenia Kolegium UMCS w Biłgoraju i Dni Singerowskich. Honorowy Obywatel miasta Biłgoraj (2008 r.)

Prof. zw. dr hab. Roman Tokarczyk – prawnik i filozof. Wykładowca w UMCS w Lublinie, WSHiP w Sandomierzu, WSH w Radomiu, WSZiA w Zamościu. Urodził się w Gródkach 6 III 1942 r. Absolwent Liceum Pedagogicznego w Biłgoraju.

Prof. dr hab. Janusz Solski – urodził się w Biłgoraju. Tu ukończył z wyróżnieniem Liceum Ogólnokształcące. Działał w życiu kulturalnym naszego miasta (orkiestra dęta). Prodziekan Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Jest aktywny w Funduszu Lokalnym Ziemi Biłgorajskiej. Od 1999 r. członek komisji grantowej, od 2005 r. przewodniczący rady fundacji. Jest współtwórcą fundacji, strategiem z wizją i talentem przedsiębiorczości.

Śp. Mieczysław Wlaź – urodził się 28 X 1928 r. w Pawłówce. Był nauczycielem fizyki, potem dyrektorem LO (1962-1989 r.). Dzięki niemu stary budynek LO przeszedł generalny remont. Powstał także nowy budynek szkoły z salami – gabinetami, biblioteką, kuchnią stołówką. Tysiące absolwentów LO zawdzięcza dyrektorowi Wlaziowi i jego kadrze pedagogicznej dobrą edukację i wspaniałą atmosferę panującą w tej placówce, obecnie LO im. ONZ.

Śp. Bogumił Derylak – urodzony w Biłgoraju w 1932 r. Tu ukończył LO. Był piłkarzem i trenerem „Łady”, która odnosiła liczne sukcesy. Od IX 1964 r. był nauczycielem wych. fiz. w ZSZ, a potem dyrektorem Zasadniczej Szkoły Budowlanej. Jego zasługą była m.in. budowa hali sportowej, basenu i stadionu przy szkole.

Kazimierz Węgrzyn – przygodę ze sportem zaczynał w zespole „Energetyk” przy ZSM-E. W „Ładzie” był czołowym piłkarzem. Szybko awansował do klubów I-ligowych także za granicą. W reprezentacji Polski rozegrał 20 meczów. Honorowy Obywatel miasta Biłgoraj.

Śp. Eugeniusz Sołtysiak – długoletni nauczyciel wychowania fizycznego, wychowawca i przyjaciel wielu pokoleń młodzieży. Współtwórca licznych sukcesów sportowców Biłgoraja. Trener i działacz sportowy. Zasłużony dla miasta Biłgoraj (2008 r.).

Dariusz Osuch – ciężarowiec LKS „Znicz” Biłgoraj. Reprezentant Polski na igrzyskach olimpijskich w Barcelonie i Atlancie. Obecnie trener i działacz sportowy. Wcześniej, w latach 60. i 70. reprezentantami Polski w podnoszeniu ciężarów byli Wiesław Proć i Tadeusz Niemiec, a także Hubert Chełchowski – 8 medali na Mistrzostwach Europy i Świata. Biłgoraj był kolebką karate na Lubelszczyźnie. Od 30 lat znani biłgorajacy Andrzej Maciejewski, wicemistrz świata, oraz Daniel Iwanek, reprezentant Polski, to czołówka światowa.

Śp. Marian Ledwójcik – nauczyciel i inspektor oświaty. Dyrektor Zasadniczej Szkoły Zawodowej i jej założyciel. Dyrektor Zakładów Dziewiarskich „Mewa”. Społecznik – prezes zarządu rejonowego PCK. Zasłużony dla miasta Biłgoraj.

Witold Dembowski – prawnik, literat (wydał 9 książek o tematyce okupacyjnej na terenie Biłgoraja i okolic), działacz społeczny. Były prezes zarządu oddziału Związku Inwalidów Wojennych RP. Były prezes Towarzystwa Regionalnego. Współbudowniczy pomników upamiętniających walkę o niepodległość na terenie powiatu biłgorajskiego. Organizator uroczystości patriotycznych i 17 wystaw prezentowanych w szkołach, domach kultury i innych zakładach. Zasłużony dla miasta Biłgoraj.

Czesław Świca – samorządowiec, społecznik, działacz „Solidarności”. Zasłużony dla miasta Biłgoraj.

Śp. Elżbieta Jadwiga Dzido – oddana miastu i mieszkańcom Biłgoraja w pracach społecznych. Przyjaciel młodzieży. Od 1976 r. wiceprezes zarządu rejonowego PCK. Zasłużona dla miasta Biłgoraj.

Śp. Czesław Nizio – dyrektor BCK, dyrygent i założyciel orkiestry dętej, która była i jest wizytówką Biłgoraja. Zasłużony dla miasta Biłgoraj.

Śp. Zygmunt Dechnik – były działacz młodzieżowy, społecznik. Organizator i dyrektor Szkoły Podstawowej nr 5. Współtwórca i dyrektor Kolegium UMCS. Przewodniczący Rady Powiatu (2002-2006) i Rady Miasta. Były prezes ZNP, sekretarz rady „Fundacja Biłgoraj XXI”. Znakomity organizator.

Z naszego miasta wywodzi się znana w kraju Marzena Karpińska – sportowiec (podnoszenie ciężarów).

„Każdy stąd, kto poszedł w świat, zdobył wiedzę i autorytet, powinien po latach oddać się w służbę swojej „małej ojczyźnie”. Miejmy poczucie tej obywatelskiej powinności” – Stefan Szmidt.

 

Kazimierz Szubiak

- Reklama -

Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.

Nowa Gazeta Biłgorajska nie bierze odpowiedzialności za treść komentarzy.