Wielkanocny koktajl
Zwyczaje wielkanocne w okolicach Biłgoraja
Rozpoczynały się na tydzień przed świętami w tzw. Palmową (kwietną) Niedzielę. Ważnym elementem była palma święcona w kościele. Palmy wykonywane były z gałązek wierzbowych (bazi), zasuszonych liści trzciny, ozdobione gałązkami bukszpanu, barwinku, borówek, także kwiatami suszonymi lub z bibułki. Na wsiach palma używana była jako kropidło do święconej wody. W Wielkim Tygodniu dziewczęta pisały pisanki, które służyły nie tylko do ozdabiania koszyka ze święconką, ale też do obdarowania. Dziewczęta dawały je chłopcom w dowód sympatii lub wykupywały się przed oblewaniem. Do dziś piękne pisanki wyrabiane są w Korytkowie Dużym, Tereszpolu i Bukowej.
W Wielkim Tygodniu robiono także świniobicie, przygotowywano mięsa i kiełbasy. Na Wielkanoc pieczono bułki drożdżowe, pierogi gryczane, babki, przygotowywano święconkę. W domach bielono ściany, myto okna, robiono przedświąteczne porządki, odwiedzano groby najbliższych i porządkowano je.
Alleluja!
Zbliża się kolejna Wielkanoc, a wraz z nią wiele przygotowań i wydarzeń. Uszanujmy tradycję i samo święto godnie. Cieszmy się i niech powszechne będzie Alleluja! Kościół staje się w tych dniach szczególnym sacrum i miejscem życia wierzących. Te święta obchodzą wyznawcy wszystkich chrześcijańskich kościołów, również zreformowanych. Wielkanocne Zmartwychwstanie stało się dziejową opoką i kamieniem węgielnym, fundamentem wiary. Jest dla wszystkich polską tradycją – to najstarsze święto chrześcijańskie i najważniejsze.
Dodaj szybkie ogłoszenie drobne na naszym portalu:
Biłgorajskie zwyczaje
Pamiętam z dzieciństwa, jak odwiedzaliśmy w kościołach groby Pańskie, takich jak u nas nie ma w Europie. Zgodnie z polską tradycją grobu pilnuje straż często przebrana w mundury, zbroje, kontusze z pasami i szablami.
Piątek to ścisły post. Śledzia (ości) wieszano na patkach płaszczy wiernych podążających na uroczystości kościelne (dowcipy z dzieciństwa).
Sobota to święconka. Koszyczek wypełniony "próbkami", chlebem, kiełbasą, pisankami, przybrany barankiem i barwinkiem. Jajko od zarania dziejów widziano jako symbol słońca i ziemi. To symbol życia, płodności, zmartwychwstania. W wielką sobotę czerpano święconą wodę z wielkich beczek stojących przed kościołem. Kropiono domy i domowników. Dzięki tym zabiegom czekał gospodarzy urodzajny, zdrowy rok.
Niedziela to ucztowanie. Po Mszy rezurekcyjnej zasiadano do stołu i dzielono się święconym jajkiem. Towarzyszył temu huk wybuchów i kanonad. To upamiętnienie odtoczenia kamienia zasłaniającego wejście do grobu Zbawiciela.
Nazajutrz młodzi biegali z wiadrami i konwiami oblewając się wodą. To było widowisko, którego się nie zapomina. Żywy teatr opanował całą, piaskową wówczas, moją ulicę Przemysłową.
Typowym posiłkiem wielkanocnym był barszcz na zakwasie z mąki żytniej. Wkrajano do barszczu suszony ser, jajka, kiełbasę, chrzan, chleb itp. To było pyszne!
Życzenia
Zaproponuję PT Czytelnikom kilka tekstów z okazji Świąt Wielkanocnych, a nuż przydadzą się w najbliższych dniach:
Kiedy Wielka Noc nastanie,
życzę Wam na Zmartwychwstanie
zdrowia, szczęścia i radości,
które niechaj zawsze gości
w dobrym sercu, w jasnej duszy,
niech wszystkie żale zagłuszy.
Albo:
Mnóstwo radości i jaj obfitości
Koszyka marzeń i mocnych wrażeń.
I jeszcze:
Na tę Wielkanoc życzyć Wam wypada:
ciepła domowego,
miłości bliźniego,
ciasta wybornego
i… spokoju świętego!
A na koniec symbolika wielkanocnego koszyka:
– jajko – to odradzające się życie
– chleb – ciało Chrystusa, pomyślność i dobrobyt
– baranek – zmartwychwstały Jezus, ochrona przed klęskami
– sól – oczyszczenie
– pieprz – nieśmiertelność i pełnia wiary
– chrzan – siła i krzepa
– wędlina – zdrowie i płodność
– wielkanocna baba – doskonałość.
Czas, w którym chrześcijanie czczą zmartwychwstanie każdej wiosny rodzi się na nowo. Zacznijmy więc tę wiosnę z "czystym kontem" i "Boską mocą" – życzy Czytelnikom NOWej autor.
Kazimierz Szubiak