[gallery size="full" bgs_gallery_type="slider" ids="565166,565159,565158,565155,565154,565153"]
Kiedyś był jednak bardzo nowoczesnym i ciekawym budynkiem, chociaż nie wszystkim się od razu spodobał, a wielu w ogóle nie zrozumiało i dotąd nie dostrzega w nim jakiejkolwiek koncepcji inżyniera. Warto więc poznać dzisiaj kulisy budowy tej siedziby władz miejskich oraz czym inspirował się jej budowniczy, by zrozumieć wielkość owego architektonicznego dzieła.
[caption id="attachment_565159" align="alignnone" width="793"]
Ratusz Biłgorajski według projektu inż. arch. Antoniego Hermana[/caption]
Przywołany tu arch. Antoni Herman był uczniem Marka Leykama, twórcy m.in. wieżowca w Warszawie przy rondzie Waszyngtona, z pierwszą w naszym kraju ścianą kurtynową, a także Domu Turysty w Płocku oraz Domu Towarowego w Poznaniu, zwanego "Okrąglakiem", (obecnie budynku biurowo-usługowego) – z tendencją eksponowania pierwszego piętra kosztem parteru.
Ponadto doskonalił swe rzemiosło również przy boku Oskara Hansena, polskiego architekta urodzonego w Helsinkach, tj. fińskiego pochodzenia, o światowej renomie autora teorii Formy Otwartej w architekturze, a także zasady rozwoju osadnictwa na podstawie LSC – Linearnego Systemu Ciągłego, z którym współpracował przy tworzeniu osiedla im. Słowackiego w Lublinie.
[caption id="attachment_565166" align="alignnone" width="765"]
Antoni Herman i proboszczowie kościołów wg jego projektów[/caption]
W ciągu własnej, niezwykle bogatej kariery zawodowej, zaprojektował wspomniany budynek Urzędu Miasta w Biłgoraju, z siedzibą muzeum, biblioteki i archiwum w jednym, przy zastosowaniu wspomnianej koncepcji Leykama, zaczynając własną przygodę z architekturą w 1951 roku od nakazu pracy w Wiejskim Biurze Projektowym w Lublinie.
[caption id="attachment_565154" align="alignleft" width="530"]
Osiedle im. Prusa w Lublinie wg projektu A. Hermana[/caption]
Martwił się początkowo, że będzie musiał zajmować się kreśleniem planów różnych budynków gospodarczych, ale ok. 1963 roku otrzymał propozycję opracowania poważnego projektu ratusza biłgorajskiego, co nie było wcale łatwe, ze względu na dużą przestrzeń wokół, w dodatku zamkniętą przez świeżo wzniesione bloki. Dlatego, by się tu "nie zgubił", nadal mu wydłużoną bryłę kosztem wysokości, tzn. znacznie niższą od tych budynków, z kondygnacją wystającą ze wszystkich stron ponad parter. Włożył w ten projekt dużo wysiłku, bo jak sam powiedział niedawno w jednym z wywiadów, "ze względu na to historyczne miejsce musiał zrobić tutaj wszystko z głową".
[caption id="attachment_565153" align="alignright" width="583"]
Grzybek, tj. budynek Wojewódzkiego Biura Projektów Budownictwa Wiejskiego w Lublinie[/caption]
W tym celu przejrzał nawet rezultaty wielkiego konkursu na ratusz w Toronto oraz rzecz jasna skonsultował się z kilkoma znanymi polskimi architektami. Mimo tego nowy gmach nie spodobał się wielu mieszkańcom miasta, zapewne wskutek niezrealizowania całego zamysłu Hermana (z powodu oszczędności), choć teraz staje się naszą dumą z racji swojej historii, trwającej od stycznia 1966 roku już ponad pięćdziesiąt lat. Należy tu dodać, że po pożarze dawnej siedziby rady miejskiej (jeszcze drewnianej), od połowy XVIII w. aż do tego czasu nie posiadaliśmy takiego obiektu, gdyż do II wojny światowej służył jej zastępczo dom potentata drzewnego i właściciela dóbr Sokołówka – Szmuela Eli Szwerdszarfa.
Po zaprojektowaniu Urzędu Miasta w Biłgoraju stworzył jeszcze plan budynku Wojewódzkiego Biura Projektów Budownictwa Wiejskiego w Lublinie (pod koniec 1965), stosując tę samą koncepcję architektoniczną, czyli eksponowanie piętra kosztem parteru, która przez wiele lat była jego ulubionym tematem. Po tych pracach przeszedł następnie do projektowania powojennych osiedli lubelskich, w tym B. Prusa, Piastowskiego, czy właśnie J. Słowackiego. To ostatnie było przykładem dostosowania teorii Hansena do ówczesnych realiów polityczno-gospodarczych w Polsce w latach sześćdziesiątych XX wieku.
[caption id="attachment_565155" align="alignleft" width="374"]
Sztandar Ludu 1966 Nowy ratusz w Biłgoraju 1[/caption]
Przez 68 lat pracy zawodowej udało mu się zaprojektować także 6 dużych świątyń w Lublinie (pw. św. Antoniego, Świętej Trójcy, Chrystusa Króla, Świętego Krzyża, św. Jana Kantego oraz Najświętszej Trójcy), a także kościół w Turce. Plany pierwszego z nich, tj. św. Antoniego, skreślił w 1987, a skończył na projekcie kolejnego obiektu sakralnego w 2017 roku.
Wypada wspomnieć, że oryginalna forma jednego z tych kompleksów nawiązuje obecnie do położenia Lublina na styku różnych kultur i wyznań, stąd bryła pewnego kościoła ma kształt świątyni łacińskiej, a w jej sąsiedztwie znajduje się kaplica z typową kopułą cerkiewną oraz strzelista dzwonnica przypominającą muzułmański minaret. Najsłynniejszy obiekt nestora polskich architektów nawiązuje zaś swą sylwetką do cudownych renesansowych bazylik włoskich, więc jego budowa trwa nadal, (począwszy od 2001 roku), ze względu na imponujące rozmiary oraz ogromne koszty.
W uznaniu tych niewątpliwych zasług otrzymał w końcu dnia 22 listopada 2019 roku z rąk abp. Stanisława Budzika szczególne wyróżnienie, czyli Odznaczenie Lumen Mundi (Światło Świata), ustanowione przez zmarłego wcześniej abp. lubelskiego Józefa Życińskiego, jako wyraz wielkiej wdzięczności za jego ogromny wkład w budownictwo sakralne tej archidiecezji.
Piotr Flor, prezes Biłgorajskiego Towarzystwa Regionalnego
Komentarze (0)