Święty na Ziemi Biłgorajskiej. Historia wymaga opracowania

Kult św. Jana Nepomucena rozwijali głównie jezuici, rozprzestrzenił się on na ościenne kraje, trafił między innymi do Polski, Austrii i Niemiec. Jan Nepomucen został beatyfikowany w 1721 r. przez Innocentego XIII, a kanonizowany 19 marca 1729 r. przez Benedykta XIII. Już wcześniej uchodził za nieformalnego patrona Czech, a jego kult rozprzestrzenił się na sąsiednie ziemie, zwłaszcza Śląsk. Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 21 maja. Od 1720 do 1724 r. w Pradze uczył się Tomasz Antoni Zamoyski, przyszły ordynat. Był tak zachwycony i zauroczony kultem, że postanowił zawierzyć temu świętemu. Po studiach Zamoyski wrócił do ordynacji i w ten sposób rozpowszechnił kult świętego. W 1736 r. ordynatowi zmarł syn Jan Nepomucen, to jeszcze gorliwiej krzewił kult jego patrona imiennego. Czynił to poprzez fundację kościołów, kapliczek, figur i obrazów. Natomiast w latach 80. XVIII wieku ordynat Andrzej Zamoyski polecił, by studenci Akademii Zamojskiej śpiewali w zamojskiej kolegiacie litanie do Nepomucena. Jak widać, zarówno w latyfundium Zamoyskich i na Ziemi Biłgorajskiej rozwijał się kult Nepomucena. Tak więc zarówno ordynaci, jak i kapłani, szczególnie silnie związani z Akademią Zamojską. Figury Nepomucena pochodzące z XVIII wieku na Ziemi Biłgorajskiej są wysokiej klasy artystycznej. Te dzieła są przypisywane Tomaszowi Hutterowi, Karolowi Burzyńskiemu i jego warsztatu, a także Michałowi Wurzterowi. Warto dodać, że święty jest także patronem biłgorajskich sitarzy. Najsłynniejsza rzeźba stoi przy ul. Zamojskiej w Biłgoraju i pochodzi z 1821 r. Na Krzeszowskiej znajduje się ludowa rzeźba z połowy XIX w. Ta druga rzeźba jest usytuowana blisko rzeki Biała Łada i chroniła w ten sposób przed powodziami. Zachowały się również rzeźby m.in. w Goraju, Turobinie, Radzięcinie, Józefowie. Niestety, w pobliżu dawnego folwarku Brzozowiec koło Gozdu Lipińskiego, została skradziona rzeźba z XVIII w. Również w kapliczce na terenie dawnego zamku gorajskiego została skradziona bezcenna rzeźba Pomuka, która pierwotnie miała zdobyć ołtarz w kościele w Goraju. W kościele w Krzeszowie zachowały się wizerunki świętego, a także w Gorajcu, Hamerni, Łukowej, Goraju, Górecku Kościelnym, Ciosmach (pierwotnie ta rzeźba stała przy rzeczce Kurzynka). Najmłodsza figura znajduje się na drodze Biłgoraj – Panasówka i pochodzi z 1907 r. (...)

Cały tekst Michała Kańkowskiego z Biłgorajskiego Towarzystwa Regionalnego w najnowszym papierowym wydaniu Nowej Gazety Biłgorajskiej. Już od wtorku w kioskach, sklepach i punktach kolportażu w powiecie biłgorajskim.