Jak cię widzą, tak cię piszą

Znalazłem na strychu książeczkę z 1932 r.(!) o zasadach dobrego zachowania – "Co wypada, a co nie wypada". Chcemy być kulturalni i z godnością oraz życzliwością traktowani przez innych. Nie możemy godzić się z przejawami złego zachowania, złych obyczajów czy wręcz chamstwa. Pamiętajmy o szacunku dla drugiego człowieka. Nie możemy łamać ogólnie przyjętych zasad dobrego wychowania. Wykażmy dobrą wolę i szacunek dla drugiego człowieka. Reagujmy na niewłaściwe postawy innych w pracy, w domu, na ulicy. Bywało niegdyś, że nieoddanie ukłonu lub pominięcie wyciągniętej na powitanie ręki kończyło się "zmywaniem krwią plamy na honorze", czyli wezwaniem na pojedynek. Swój surowy i rzetelny kodeks obyczajów i zachowań mieli chłopi czy robotnicy ukazywany wielokrotnie na kartach książek, czy w filmach np. "Chłopi" W. Reymonta czy "Perła w koronie" K. Kutza. Pewna starsza ode mnie (prawie 90-letnia) pani powiedziała: "Pochodzę z prostej rodziny, ale rodzice uczyli mnie tych najprostszych zasad grzecznościowych: "proszę", "dziękuję", "przepraszam", szanować starszych, nie wstydzić się biedy, ale wstydzić się niechlujstwa i brudu. Rodzice wystrzegali się przekleństw. Powtarzano mi za to: "szanuj innych, a będą szanowali ciebie". * A oto wskazówki z lektury mojego dzieciństwa: - nie mów o ojcu jako o swoim "starym" – to brzydkie słowo – naśladowanie Niemców - pamiętaj, najlepszy przyjaciel to brat lub siostra - w obcowaniu z osobami starszymi, okazuj im zawsze należną cześć i szacunek - podziękuj gospodarzom za gościnę - bądź ostrożny w pożyczaniu pieniędzy lub innych rzeczy wartościowych, a unikniesz niejednej przykrości - w doborze przyjaciół bądź ostrożny, lecz gdy znajdziesz przyjaciela bądź z nim w szczęściu i nieszczęściu - nie ten przyjaciel co się chwali, ale ten co prawdę mówi - nie wysyłaj żadnego anonimu – to jest tchórzostwo, rzecz podła i wstrętna - w kościele nie rozglądaj się, nie rozmawiaj, nie śmiej się, gdy widzisz znajomych, pozdrów ich w milczeniu skinieniem głowy - nie noś wisiorków, łańcuszków, bransoletek – to rzecz niemęska, świadcząca o próżności - dbaj o swoje ciało – powinno odznaczać się nienaganną czystością, by z ust nie było czuć, a włosy były zawsze uczesane - na ulicy nie patrz w ziemię, nie ściągaj ramion, nie uginaj zbytnio kolan. Gdy przypadkiem kogoś potrącisz przeproś słowem "przepraszam", nie zaś żargonowym "pardon" - nie jedz na ulicy, nie śpiewaj, nie wołaj, nie rób uwag o przechodzących osobach - kłaniając się, patrz w twarz tej osoby i zdejm czapkę z głowy, nie trzymaj rąk w kieszeni! - idąc ze starszą osobą – idź po jej lewej stronie - jeśli kupujesz rzeczy do jedzenia, to te które dotknąłeś powinieneś kupić (nie dotykać wszystkiego!) - przy wejściu do pokoju ukłoń się, przyjm z szacunkiem rękę, gdy ci podają i nie podawaj ręki pierwszy pani lub osobie starszej - gdy jesteś zaproszony do kogoś, zjaw się punktualnie, nigdy za wcześnie lub później by na ciebie czekano. Odejdź równocześnie z innymi gośćmi - przywitaj się z gospodynią i gospodarzem, a potem z innymi członkami towarzystwa. Jest zwyczajem całować rękę gospodyni przy powitaniu i pożegnaniu - przy kichaniu unikaj przekrzywienia twarzy, przytłumiaj ziewanie, czkanie, nie drap się, nie dłub w nosie, w uchu lub w zębach! - przy rozmowie nie trzymaj rąk w kieszeni, nie opieraj pięści o brodę, nie bębnij palcami po stole, patrz w oczy. Mów krótko i zwięźle. Wyrazy obce wymawiaj poprawnie, unikaj wyrażeń grubiańskich i prostackich! - nie bierz udziału w robieniu plotek ani w dyskusji nad kwestiami osobistymi, drażliwymi, zwłaszcza co do religii - nie pytaj po prostu "co?" i nie odpowiadaj "tak" lub "nie" tylko "jak sądzisz?", "słucham?", "z przyjemnością", "chętnie" - nie przerywaj nikomu w rozmowie, nie mieszaj się do rozmowy innych, nie podsłuchuj ich - nie szeptaj i nie mów do ucha – rozmawiaj tak, by sąsiedzi mogli słyszeć rozmowę - nie czytaj podczas jedzenia, nie rozmawiaj, gdy masz usta pełne pokarmu, nie mlaskaj! - jedząc mięso – trzymaj widelec w lewej ręce, a nóż w prawej. Potrawy podawaj do ust tylko widelcem. Po zjedzeniu potrawy nóż i widelec zostaw na talerzu równolegle przy sobie - gdy podają kawę lub herbatę, nie dmuchaj w nią, a przy piciu wyjmij łyżeczkę z filiżanki. I to by było na razie tyle. Jeśli temat ten przypadnie do gustu czytelnikom mogę rozszerzyć go w najbliższych numerach naszego poczytnego pisma.   Z poważaniem Kazimierz Szubiak