Sam cesarz odwiedził gminę w naszym powiecie!

Klucz gorajski był częścią Ordynacji Zamojskiej, tzw. „państwo w państwie”. Na czele tego latyfundium stanął ordynat Zamoyski. – Pierwotnie miasto należało do Gorajskich, szczególnie legendarnego Dymitra z Goraja. Prawa miejskie uzyskał przed 1405 rokiem.

W miejscu rzekomego zamku wybudowano fortalicję, tzw.  dwór obronny, otoczony wałami. Kolejnymi właścicielami byli m.in. Górscy, którzy sprzedali Janowi Zamoyskiemu, a ten w 1596 roku włączył do ordynacji. 

Pierwotnie klucz gorajski był rozleglejszy

Do klucza należały Sól i Dąbrowica (na przełomie XVII i XVIII wieku został utworzony klucz solski). Goraj był miastem typowo rzemieślniczym i rolniczym. Miasto zostało wielokrotnie zniszczone (powstanie Chmielnickiego, potop szwedzki). Na przełomie XVIII i XIX wieku pożar strawił miasto, a także wybuchła epidemia.

W wyniku pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej, tj. w 1772 roku, Ordynacja Zamojska została przecięta kordonem granicznym. W polskiej części zostało sześć kluczy z czterema miastami, a w galicyjskiej, czyli austriackiej części ponad 30 kluczy wraz z Zamościem i pozostałymi pięcioma miastami. Należy jeszcze wspomnieć, że w 1776 roku Goraj wrócił do Polski, gdzie został aż do 1795 roku.

Mało kto wie o tym, że w 1773 roku Goraj odwiedził Józef II, cesarz Austrii, gdzie zatrzymał się na noc.

Siedzibą owego klucza było miasto Goraj, natomiast w skład tej ordynackiej jednostki administracyjnej wchodziły m.in. Korytków, Bukowa, Andrzejówka, Dzwola, część Chrzanowa, Branewka, Hosznia Ordynacka, Łada. W Goraju istniała parafia pw. św. Bartłomieja, erygowana w 1379 roku, co czyni ją jedną z najstarszych takich parafii na Ziemi Biłgorajskiej. Ponadto w 1780 roku w mieście istniały m.in. piękna, renesansowa synagoga (zniszczona w czasie II wojny światowej). W Goraju zamieszkiwali zarówno chrześcijanie, jak i wyznawcy Mojżesza. Ci drudzy byli najzamożniejszą grupą mieszczan, zamieszkiwali okolice rynku i płacili z tego tytułu wysokie czynsze – oprócz domu mieszczanin musiał opłacać także kramnicę (sklepik) i plac.

(…)

Cały tekst tylko w najnowszym papierowym wydaniu Nowej Gazety Biłgorajskiej. Zachęcamy do lektury!