Rozwój Biłgoraja

W powojennej historii Biłgoraja można zauważyć widoczny rozwój miasta w latach 1957-1970. Nastąpił wówczas szybki i wszechstronny rozwój Biłgoraja oraz powiatu biłgorajskiego. Aktywiści, stanowiący kierownictwo administracyjne oraz działacze reprezentujący szerokie kręgi społeczeństwa, zgodnie wypracowali biłgorajski „cud gospodarczy”. Po międzywojennym zacofaniu gospodarczym, okupacyjnej stagnacji i powojennych zniszczeniach w Biłgoraju brakowało przemysłu. Handel i rzemiosło uległo zniszczeniu. Dał się zauważyć brak wykwalifikowanej kadry. Nieliczne zakłady były własnością prywatną. Działały trzy młyny: na Bojarach, na Różnówce i w Puszczy Solskiej oraz dwa tartaki. Była jeszcze Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska oraz Spółdzielnia Spożywców „Społem”. Dopiero 5 XI 1948 r. z inicjatywy 36 założycieli utworzono Włosiankarską Spółdzielnię Pracy. Po roku przemianowano ją na Robotniczą Spółdzielnię Pracy Sitarsko-Włosiankarską. W 1957 r. utworzony Powiatowy Zarząd Dróg Lokalnych przejął kamieniołomy w Żelebsku. W 1963 r. powstało Przedsiębiorstwo Budownictwa Kolejowo-Drogowego. Sieć dróg asfaltowych w powiecie i w mieście to zasługa PBKD.
Spółdzielnia Włosiankarska przekazała Zjednoczeniu Przemysłu Dziewiarskiego i Pończoszniczego w Łodzi obiekty położone przy ul. Zamojskiej oraz hale produkcyjne. Tak powstały zakłady „Mewa” 24 VI 1960 r. Nakładem 23 mln zł wybudowano zakłady metalowe przekształcone w latach 70. w Spółdzielnię Pracy Metalowców „Biłmet” (niedawno nastąpił krach tej firmy). Biłgorajskie Zakłady Przemysłu Terenowego „Bitra” powstały w 1954 r. Niejako satelita „Bitry” – fabryka mebli – powstała w 1965 r., by w 1976 r. przejść jako nowoczesny zakład nr 6 w skład Zamojskich Fabryk Mebli. Największe znaczenie dla rozwoju gospodarczego miasta miała lokalizacja zakładu „Mewa I”. W 1970 r. zatrudniono 784 pracowników. Wartość produkcji wynosiła około 311 mln zł. Niebawem powstawały „jak grzyby po deszczu” kolejne zakłady: ZPDz „Mewa II” w 1972 r., po roku „Mewa III” w Leżajsku, a w 1974 r. Zakłady Pończosznicze „Mewa IV” zlokalizowane w budynkach „Bitry” przy ul. Krzeszowskiej. Wszystkie cztery zakłady „Mewy” w 1977 r. zatrudniały blisko 4 tys. osób (w Biłgoraju 3698 pracowników). W 1975 r. rozpoczęto budowę „Mewy V”. Wszystkie zakłady dały produkcję wartości 3 miliardy 97 milionów zł. Były to najnowocześniejsze w Polsce zakłady przemysłu dziewiarskiego produkujące „od nitki do gotowego wyrobu”. W zakładach „Mewa” pracowało ponad 3000 kobiet.
Problem bezrobocia w naszym regionie nie istniał. Vis-a-vis „Mewy” powstały w latach 1971-1974 Biłgorajskie Zakłady Naprawy Samochodów. W 1977 r. zatrudniano tu 815 fachowców, przeważnie mężczyzn. Szybka budowa ciągle nowych inwestycji to zasługa powstałego już w 1950 r. Powiatowego Przedsiębiorstwa Budowlanego. Od 1964 r. naczelnym inżynierem przedsiębiorstwa był inż. Stanisław Olszewski. BPB zatrudniało ponad 1000 pracowników, osiągając około 320 mln zł rocznego przerobu. Efekty prac tej firmy widoczne były w Biłgoraju, powiecie, województwie i w kraju. To m.in.: Huta Katowice, Port Północny, także osiedle im. Z. Nałkowskiej w Lublinie, osiedle mieszkaniowe przy ul. Waszyngtona w Warszawie, liczne szkoły, budynki socjalne, ośrodki zdrowia, budynki mieszkalne, całe osiedla.
Powiatowy Zarząd Dróg Lokalnych utworzony 1 lipca 1963 r. w 1976 r. został przekształcony w Przedsiębiorstwo Budownictwa Kolejowo-Drogowego. Załoga PZDL-u w latach 1963-1975 należała do najlepszych w kraju, zdobywając przez dziewięć kolejnych lat Sztandar Przechodni Ministra Komunikacji i Zarządu Głównego Związku Zawodowego Transportowców i Drogowców w Polsce.
Dużą rolę w rozwoju naszego miasta miały także mniejsze zakłady pracy, np. Spółdzielnia Inwalidów „Promień”. Utworzona w 1957 r. dała zatrudnienie ludziom niepełnosprawnym. W 1978 r. zatrudnienie wzrosło do 520 osób (88% stanowili inwalidzi). Zakład z przychodnią rehabilitacyjną, z budynkiem administracyjnym i halami produkcyjnymi przy ulicy B. Prusa funkcjonuje do dziś. Zakład „Gracja” prowadził działalność przemysłową i usługową, zatrudniając 105 osób (w tym 83 kobiety). Od wyzwolenia działała Handlowa Spółdzielnia Spożywców. Spółdzielnia pod znakiem „Społem” prowadziła kilkadziesiąt sklepów, 5 lokali gastronomicznych, 2 jadłodajnie, kawiarnie (np. „Kaprys” vis-a-vis kina). Konkurencję stanowiła Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”. W latach 1978-1979 w Biłgoraju było 96 punktów handlowych. „Społem” posiadało ich 26, WPHW – 22, MHSI – 16, RSW „Prasa – Książka – Ruch” miała 17 punktów sprzedaży. W popularnych kioskach Ruchu zatrudnionych było 840 osób z naszego powiatu.
Biłgorajscy rzemieślnicy zrzeszali się we własnej organizacji związkowej. W 1952 r. powstał Cech Rzemiosł Różnych. Do najbardziej znanych i zasłużonych rzemieślników, podtrzymujących tradycje Biłgoraja należeli: Franciszek Blicharz, Wincenty Buliński, Klemens Chabros, Mikołaj Fus, Franciszek Gilewski, Tadeusz Kłosek, Bronisław Łoński, Stanisław Śmiech, Stanisław Rozwadowski, Seweryn Rutański, Julian i Stefan Solscy, Jan i Mieczysław Mazurowie – ostatni sitarze biłgorajscy.
W latach 60. powstały w naszym mieście nowe dzielnice i osiedla mieszkaniowe: „Piaski”, osiedla im. 20 Lipca na Różnówce, im. J. Krasickiego przy ul. Nadstawnej, im. H. Sienkiewicza w Puszczy Solskiej, od ul. Kościuszki osiedla oznaczone literami A, B, C, do ul. Krzeszowskiej oraz osiedla: „Łąkowa” i „Ogrody”. W tym okresie wybudowano ponad 450 domów jednorodzinnych. Całość zagadnień komunalnych przejmuje Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej zatrudniające 370 osób. W 1955 r. powstała placówka towarowo-osobowa Państwowej Komunikacji Samochodowej.

Pisząc o okresie boomu gospodarczego, trzeba wspomnieć o szkołach, których można było nam pozazdrościć. Po funkcjonującym od czasu wyzwolenia Liceum Ogólnokształcącym i dwóch szkołach podstawowych oraz średniej Szkole Rzemieślniczo Przemysłowej w latach 1961-1971 nastąpił wielokierunkowy rozwój szkolnictwa. Powstały: Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Liceum Pedagogiczne, Liceum Medyczne Pielęgniarstwa, Technikum Leśne. W 1965 r. powstało Technikum Elektryczne, a od 1972 r. Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych. Od 1 września 1966 r. rozpoczęła swą działalność Zasadnicza Szkoła Budowlana, która niebawem rozwinęła się jako Zespół Szkół Budowlanych z internatem, halą sportową, basenem i boiskiem pełnowymiarowym. Według stanu na grudzień 1978 r. w oświacie i wychowaniu pracowały w Biłgoraju łącznie 622 osoby.
Były nauczyciel Kazimierz Szubiak