Pamięci o ofiar

Tradycyjnie w ostatnią niedzielę lutego w Józefowie odbyły się uroczystości poświęcone 76. rocznicy egzekucji Wacława, Janiny i Wienisławy Bartoszewskich, ojca, matki i siostry miejscowego komendanta Armii Krajowej Konrada Bartoszewskiego ps. Wir oraz poległych i pomordowanych Żołnierzy Wyklętych z terenu gminy Józefów.

  W intencji ofiar dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego w kościele parafialnym pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Józefowie sprawowana była Msza św. Następnie zostały złożone wieńce i wiązanki kwiatów oraz zapalono znicze przy tablicy upamiętniającej Żołnierzy Niezłomnych pochodzących z terenu gminy Józefów, znajdującej się na murze kościelnym i tablicy poświęconej rozstrzelanej rodzinie Konrada Bartoszewskiego ps. Wir, znajdującej się na ścianie budynku miejscowego banku.

Organizatorami uroczystości byli prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, poseł na Sejm RP Sławomir Zawiślak, prezes miejscowego Koła Terenowego ŚZŻAK w Józefowie Andrzej Wojtyło oraz burmistrz Józefowa Roman Dziura. W uroczystościach uczestniczyły poczty sztandarowe organizacji kombatanckich oraz szkół z terenu gminy Józefów. Wojewodę lubelskiego Przemysława Czarnka reprezentował podczas uroczystości kierownik Delegatury LUW w Zamościu Aleksander Kalisz. W uroczystości uczestniczyli również radny Rady Powiatu Biłgorajskiego, zastępca kierownika KRUS w Biłgoraju Henryk Paska, radni Rady Miejskiej w Józefowie, dyrektorzy i kierownicy instytucji oświatowych i kultury z terenu gminy Józefów, nadleśniczy Nadleśnictwa Józefów Stanisław Nawrocki, Andrzej Harkot – historyk, doktorant Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, prezesi innych związków kombatanckich w Józefowie.

26 lutego 1943 r. w Józefowie Niemcy dokonali publicznej egzekucji rodziny Konrada Bartoszewskiego ps. Wir: ojca Wacława, matki Janiny i siostry Wienisławy. Zbrodnia ta była zemstą za masowy udział partyzantów rejonu józefowskiego w wydarzeniach lutowych 1943 r., zwanych także powstaniem zamojskim. Bezpośrednią przyczyną egzekucji było rozbicie posterunku policji w Józefowie przez oddział Czesława Mużacza ps. Selim i uwolnienie aresztowanych wieczorem 25 lutego 1943 r.: Wira i jego zastępcy Hieronima Miąca ps. Korsarz. Wezwane z Zamościa posiłki niemieckie nie puściły płazem uwolnienia aresztowanych. O świcie 26 lutego otoczyły miasto i spędziły mieszkańców do budynku gminy, gdzie dokonano selekcji, oddzielając rodziny uznane za bandyckie od pozostałych, grożąc im rozstrzelaniem. Ostatecznie na oczach zgromadzonych na rynku mieszkańców rozstrzelano „tylko rodzinę „Wira” i wywieziono do obozu w Zamościu 50 zakładników. Wydarzenia te żywe są w społeczności józefowskiej do dnia dzisiejszego i towarzyszy im legenda, że Konrad Bartoszewski, obserwował wydarzenia odbywające się w miasteczku z pobliskich wzgórz kamieniołomów i nie chcąc dopuścić do przelewu krwi i śmierci innych mieszkańców, nie dał pozwolenia na zaatakowanie miasteczka.

2 czerwca 2013 roku obok tablic upamiętniających poległych i pomordowanych mieszkańców gminy Józefów w okresie II wojny światowej, staraniem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło Terenowe w Józefowie odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą żołnierzy Armii Krajowej, pochodzących z terenu gminy Józefów, poległych z rąk UB i NKWD: starszego szeregowego Krystiana HERCA pseudonim  „Tarzan”, lat 22, zamordowanego w 1945 roku w Majdanie Napryskiem, plutonowego Stefana HORODELSKIEGO pseudonim „Es”, lat 32, zamordowanego w 1945 roku w józefowskich kamieniołomach, szeregowego Franciszka LALA pseudonim „Słowik”, lat 29, zamordowanego 1949 roku w okolicach Tomaszowa Lubelskiego, miejsce spoczynku nieznane do dnia dzisiejszego, plutonowego  Ignacego PYTERA pseudonim „Murzyn”, lat 33, zamordowanego w 1945 roku w okolicach miejscowości Górniki, kaprala Stanisława SZKLARZA pseudonim  „Zawisza”, lat 39, zamordowanego w 1947 roku w Biłgoraju – miejsce spoczynku nieznane do dnia dzisiejszego. Społeczeństwo Józefowa przywróciło im godność i pamięć.

Andrzej Wojtyło Prezes ŚZŻAK Koło Terenowe w Józefowie

Andrzej Wojtyło – Prezes ŚZŻAK koło terenowe w Józefowie