Laur Konserwatorski dla parafii i stowarzyszenia

Bukowina to wieś przekazana w 1600 roku przez Hetmana Jana Zamoyskiego na fundusz Akademii Zamojskiej. Około 1637 roku profesorowie Akademii wznieśli tu kaplicę, którą poświęcono w 1668 r. Wielokrotnie remontowana i częściowo przebudowywana m.in. w 1930 r. poprzez dobudowę kruchty funkcjonuje obecnie jako kościół filialny pw. Ofiarowania NMP, uznawany za najstarszy drewniany kościół na Zamojszczyźnie.

Kościół zbudowany jest w konstrukcji wieńcowej, z zewnątrz oszalowany deskami pobitymi pionowo. Nawę i prezbiterium przykrywa pozorne sklepienie kolebkowe, w nawie z zaskrzynieniami wsparte na dwóch słupach ustawionych w połowie długości. Wejście z kruchty do nawy ujęte jest profilowanym portalem w formie dwuliścia i drzwiami z historycznymi okuciami kowalskiej roboty. Wnętrze kościoła wypełnia dekoracja malarska datowana na podstawie wyników badań odkrywkowych na II połowę XIX wieku i 1900 r.
Z inicjatywy mieszkańców Bukowiny przy aprobacie księdza proboszcza powstał Społeczny Komitet Renowacji Kościoła, prowadzący działania na rzecz remontu i konserwacji, przekształcony w „Stowarzyszenie Na Rzecz Bukowiny”, którego prezesem jest pan Andrzej Fus.

W 2001 roku wykonano odkrywkowe badania dekoracji malarskich, których celem było ustalenie charakteru kompozycyjnego i datowania malowideł, zasięgu ich występowania i stanu zachowania. Na tej podstawie przygotowano wnioski konserwatorskie co do stanu zachowania warstw malarskich z 1900 i 1966 roku oraz w kwestii występowania i stanu dekoracji wcześniejszej z I połowy XIX wieku. Wszystkie dekoracje zagrożone były zniszczeniem w wyniku aktywności owadów żerujących. Kompozycja malowideł z początku XX w. roku została nieudolnie przemalowana w latach 60. XX w. (z mocnymi uproszczeniami).

W latach 2010-2018 zrealizowano prace konserwatorskie w prezbiterium i na sklepieniu nawy, na ścianie zachodniej, części ściany południowej nawy oraz na ścianie północnej. W trakcie prac odsłonięto fragmenty dekoracji wskazujące na pochodzenie z 1900 i zgodnie z postulatami zawartymi w programie konserwatorskim i w badaniach odkrywkowych, przyjęto zasadę odsłonięcia tych malowideł. W 2019 roku prace były kontynuowane a ich zakres obejmował część ściany południowej i zachodniej pod chórem nawy głównej. W 2020 r. poddano pracom dekorację malarską przedsionka i tym samym zakończono proces konserwacji wnętrza.
Prace konserwatorskie i restauratorskie w nawie i prezbiterium polegały na konserwacji technicznej oraz estetycznej poprzez odsłonięcie i oczyszczenie warstwy malarskiej z I poł. XIX w. oraz pocz. XX w., wzmocnienie drewnianego podłoża polichromii oraz jej zabezpieczenie. Wykonanie prac było trudne ze względu na silne scalenie warstwy olejnej z 1966 r. z wcześniejszymi warstwami. Wykonano usunięcie przemalowania olejnego z lat 60. XX w. ze ścian, sklepienia oraz drewnianych słupów, chemiczne doczyszczenie odsłoniętych powierzchni malowideł, konserwację techniczną podłoża i odsłoniętej warstwy malarskiej poprzez dezynfekcję całych powierzchni ścian i sklepienia oraz podłoża warstw malarskich, stabilizację ruchomych części podłoża (klejenie pęknięć, uzupełnienie większych ubytków drewnem), utrwalenie i izolacje całych powierzchni malowideł. Następnie wykonano konserwację estetyczną polegającą na miejscowych rekonstrukcjach warstwy malarskiej oraz pokryciu ścian i sklepienia warstwą zabezpieczającą.

Prace renowacyjne w przedsionku kościoła objęły dezynsekcję drewna – podłoża warstwy malarskiej, lokalną impregnację strukturalną drewna, stabilizację ruchomych części podłoża uzupełnienie drewnem większych ubytków, uzupełnienie ubytków powierzchniowych, a następnie scalenie kolorystyczne i pokrycie werniksem. Zwieńczeniem prac w przedsionku było usunięcie olejnych przemalowań z wewnętrznej strony drzwi wejściowych. Zniszczone fragmenty drewna zastąpiono nowymi, ubytki uzupełniono. Powierzchnię drzwi (naturalne drewno) oczyszczono i zaimpregnowano. Skorodowane, nienadające się do oczyszczenia fragmenty blachy, znajdujące się w partiach obu skrzydeł, przykryto nowymi ocynkowanymi blachami. Całość pokryto farbą antykorozyjną. Osobą kierującą pracami konserwatorskimi we wnętrzu kościoła był konserwator dzieł sztuki dr hab. Andrzej Guzik.
Wyposażenie ruchome kościoła jest zróżnicowane stylistycznie i artystycznie: od XVII-wiecznych obrazów o dobrym poziomie warsztatowym, aż do obiektów datowanych na koniec XIX wieku i początków XX wieku, utrzymanych w charakterze ludowym. Najcenniejszymi elementami są XVII – wieczne obrazy, w tym m.in. : „Adoracja Matki Bożej z Dzieciątkiem” z panoramą Zamościa jest to najbardziej znane przedstawienie panoramy miasta z I połowy XVII wieku.