Jak prawidłowo skonstruować umowę o zakazie konkurencji? Kiedy pracownik ma prawo zaskarżyć decyzję pracodawcy o zwolnieniu związanym z zakazem konkurencji?

Umowa o zakazie konkurencji – czym jest?

Zakaz konkurencji został uregulowany w kodeksie pracy. Zgodnie z przepisami pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Warto wiedzieć, że aby zakaz konkurencji był skuteczny, umowa o zakazie konkurencji  powinna być zawarta pomiędzy pracodawcą a pracownikiem na piśmie. Na podstawie zapisów umowy zakaz konkurencji obowiązuje w trakcie pracy lub przez określony czas po rozwiązaniu stosunku pracy – odejściu bądź zwolnieniu pracownika z pracy.

Jak powinna być skonstruowana umowa o zakazie konkurencji?

Zawarcie umowy o zakazie konkurencji ma zabezpieczyć interesy firmy w ramach funkcjonowania wolnego rynku. Działania, które mogą być stratą dla przedsiębiorstwa, czyli działania na szkodę pracodawcy, mogą być podstawą do wypowiedzenia, nawet jeśli formalnie umowa o zakazie konkurencji nie została zawarta. Wynika to z art.100 § 2 pkt 4, który mówi o tym, że obowiązkiem pracownika jest dbanie o dobro zakładu pracy. Jednak jeśli pracodawca nie zawrze umowy o zakazie konkurencji obowiązującej po rozwiązaniu stosunku pracy przez określony czas, to pracownik ma prawo podjąć pracę czy założyć działalność gospodarczą w określonej branży czy też pokrewnej. Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy powinna zawierać strony umowy, czas obowiązywania umowy – taki sam jak czas obowiązywania umowy o pracę, a także zakres zakazu konkurencji. Powinny zostać precyzyjnie określone czynności zabronione – ich rodzaj, forma prawna, czy też zasięg terytorialny. Zakazana może być działalność, która narusza interes pracodawcy lub zagraża mu. Pracodawca nie może jednak zabronić pracownikowi działalności, która mu nie zagraża, nie jest dla niego konkurencyjna. Taka działalność może być jednak powodem wypowiedzenia, jeśli pracownik zaniedbuje powierzone obowiązki. Zakaz konkurencji może obowiązywać także po zakończeniu stosunku pracy przez czas określony. Jednak nie może być on rażąco długi. Określa się w takiej umowie jej strony, a także czas obowiązywania zakazu konkurencji po rozwiązaniu stosunku pracy.  Aby dobrze skonstruować umowę warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy lub radcą prawnym. Więcej informacji można uzyskać na stronie: https://capitallegal.pl/prawo-pracy/. Oczywiście można zasięgnąć porady także w innych sprawach związanych z prawem pracy.

Kiedy pracownik zwolniony z powodu złamania niepisemnego zakazu konkurencji może zaskarżyć decyzję pracodawcy i wnieść sprawę do sądu?

Gdy umowa o zakazie konkurencji nie została formalnie zawarta na piśmie, pracownik może domagać się zasądzenia odszkodowania w związku ze zwolnieniem z tego powodu. Od 2 sierpnia 2022 r. weszły w życie zmiany związane z wdrożeniem do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. W nich mowa jest o tym, że jeśli nie został formalnie zawarty zakaz konkurencji, to pracownik ma prawo podjąć działalność konkurencyjną, a pracodawca nie może z tego powodu wypowiedzieć umowy o pracę. Gdy jednak pracownik podpisał umowę o zakazie konkurencji, może zostać zwolniony gdy naruszy jej zapisy. W przypadku zbyt długiego okresu zakazu konkurencji po rozwiązaniu stosunku pracy, były pracownik może wnieść o odszkodowanie z tego tytułu i skrócenie czy unieważnienie zakazu konkurencji.