Mulawa góra do 05.04.2024

- Reklama -

- Reklama -

Drenaż mózgów w Polsce Wschodniej

- Reklama -

Zwykle jednak wiąże się on ze spowolnionym tempem rozwoju terenu opuszczanego przez wysoko wykwalifikowaną kadrę. Z perspektywy społeczności lokalnej migracje są zjawiskiem zauważalnym. W Polsce Wschodniej, jako regionie najsłabiej rozwiniętym w Polsce, ale również w Unii Europejskiej jest to poważny problem, który budzi coraz większy niepokój.
Migracja jest pojęciem powszechnie znanym, zjawiskiem naturalnym i występującym od początków dziejów ludzkości. W dobie globalizacji i otwarcia granic przemieszczanie się nie sprawia nikomu większych trudności. Wpływ migracji odczuwalny jest w największym stopniu na poziomie lokalnym. Trudno wysunąć ogólne wnioski dla różnych dziedzin życia gospodarczego, jednak w kontekście społeczności lokalnej najbardziej dotkliwa jest utrata osób posiadających wysokie wykształcenie. Migranci wysoko wykwalifikowani, tzw. "specjaliści", charakteryzują się tym, że ich kapitał ludzki, a więc zasób ich cech wrodzonych, wiedzy, umiejętności i doświadczenia jest na szczególnie wysokim poziomie.
Aspektowi migracji wykwalifikowanych pracowników często towarzyszy tzw. drenaż mózgów czyli "skłanianie specjalistów wysokiej klasy do podejmowania pracy w krajach uprzemysłowionych przez zapewnienie im lepszych warunków ekonomicznych i nowoczesnej organizacji pracy". Poważnym problemem, który dotyczy tego zjawiska jest niewykorzystywanie zdobytych kwalifikacji przez emigrantów, co prowadzi do degradacji kapitału ludzkiego i jego utraty, a w konsekwencji jest nieodwracalną stratą dla obszarów wysyłających (marnotrawstwo mózgów).
Chociaż szacunki migracji są z natury nieweryfikowalne, najliczniejszą grupę emigrantów Polski Wschodniej stanowią osoby z wykształceniem wyższym (43,6%). Drenaż mózgów wiąże się z wyludnianiem terenów dlatego, że emigranci to głównie ludzie młodzi w wieku produkcyjnym. Negatywnym skutkiem drenażu mózgów jest również brak innowacyjności i przedsiębiorczości na terenach opuszczanych przez wykwalifikowanych pracowników. Wyjazdy na pobyt stały wiążą się także z utratą przez państwo podatków z dochodów osiąganych przez migranta. Istnieją również pozytywne aspekty emigracji takie jak: zmniejszenie bezrobocia, napływ nowych umiejętności i innowacyjności, większa przedsiębiorczość migrantów powracających co przyczynia się do zmniejszenia kosztów zabezpieczenia społecznego. Pomimo istnienia wielu wątpliwości i niejednoznaczności bilans korzyści przepływów migracyjnych ludności uważany jest za ujemny w regionach emigracyjnych. Rozwój Polski Wschodniej niewątpliwe zaczyna nabierać coraz szybszego tempa, a kadra wykwalifikowanych pracowników jest przy tym procesie niezbędna.
Z tego względu, że region Polski Wschodniej jest najsłabiej rozwiniętym regionem Polski, wydaje się, że drenaż mózgów jest nieunikniony, gdyż warunki tu panujące nie sprzyjają zatrzymaniu, a tym bardziej przyciągnięciu wykwalifikowanych pracowników. Tym samym tworzy się zamknięty krąg. Brak środków finansowych i drenaż mózgów hamują innowacyjność i ograniczają tempo wzrostu gospodarczego.
Rozwiązaniem problemu drenażu mózgów w Polsce Wschodniej byłoby z pewnością wyrównanie szans rozwoju kariery i poziomu płac w skali UE. W tej dziedzinie nie ma jednak prostych rozwiązań. Przepaść gospodarcza i cywilizacyjna między Zachodem i Wschodem powstawała w Europie przez dziesięciolecia. Opracowywane są programy, które mają zwiększyć poziom atrakcyjności Polski Wschodniej. Jest to m.in. program "Homing Plus", czyli subsydia dla młodych uczonych – Polaków i obcokrajowców pracujących za granicą – zachęcające do podjęcia pracy badawczej w Polsce. Program Polska Wschodnia 2014-2020 (PO PW) to instrument wsparcia rozwoju społeczno-gospodarczego pięciu województw. Jego środki  – 2 mld euro z  Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – przeznaczone będą na rozwój innowacyjnej przedsiębiorczości oraz na ważne, z punktu widzenia spójności i dostępności terytorialnej makroregionu, inwestycje w komunikację miejską, drogi i kolej. Oś programu – priorytetowa i przedsiębiorcza Polska Wschodnia, której beneficjentami są również jednostki naukowe oraz badawczo-rozwojowe, ma na celu zwiększenie wydajności poprzez przedsiębiorczość i innowacje, a w efekcie przeciwdziałanie zjawisku "drenażu mózgów" i migracji zarobkowej. Lokalna polityka odnosząca się do systemu kształcenia może być ukierunkowana na lokalne potrzeby specjalizacji branżowych. Ważne jest jednak, aby uczący się nie ograniczali się do lokalnych warunków i lokalnych możliwości zatrudnienia. Pracodawcy powinni odgrywać istotną rolę w procesie kształcenia poprzez zapewnienie zainteresowania, zasobów i wiedzy praktycznej podczas trwania edukacji. Bardzo ważna jest współpraca pomiędzy szkołami, uczelniami wyższymi oraz pracodawcami w celu zapewnienia lepszego dopasowania kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb gospodarczych i społecznych oraz wymagań rynku pracy. Bezpośredni wpływ na sytuację regionu ma polityka regionalna, w ramach której najważniejsza jest koncentracja działań podejmowanych w ośrodkach wojewódzkich i ich regionach miejskich. Pozycja konkurencyjna ośrodków wojewódzkich pozwala na zachowanie atrakcyjności makroregionu poprzez m.in. oferowanie pracy wysokiej jakości i wysokiej jakości życia. Wiąże się to przede wszystkim z podnoszeniem poziomu zaawansowania technologicznego przedsiębiorstw, rozwojem przedsiębiorczości, poprawą warunków mieszkaniowych, wzmocnieniem usług publicznych wyższego rzędu, a także poprawą infrastruktury transportowej. Wymienione działania powinny rekompensować gorszą dostępność usług publicznych w pozostałej części regionu. Sposobem na zaprzestanie procesu wyludniania się Polski Wschodniej jest zapewnienie łatwego dostępu do elastycznej opieki żłobkowej i przedszkolnej, wysokiej jakości szkolnictwa i atrakcyjnych zajęć pozalekcyjnych. Uzupełnieniem jest podjęcie działań mających na celu zmniejszenie emigracji oraz zachęcenie do reemigracji. Może być to prowadzone poprzez stwarzanie warunków do podjęcia własnej działalności przez osoby wracające z emigracji oraz poprzez zachęcanie osób studiujących do podjęcia pracy w regionie, związane z przyznawaniem stypendiów. Województwa Polski Wschodniej posiadają gotowe tereny inwestycyjne, zaczynają powstawać tu ośrodki innowacji, władze samorządowe muszą efektywnie rozdysponować środki pieniężne z funduszy europejskich poprzez np. zwiększenie wydatków na badania i rozwój. Ważnym elementem podniesienia atrakcyjności regionu byłoby przyciągnięcie inwestorów zagranicznych i powiązanie przedsiębiorstw z instytucjami naukowo-badawczymi funkcjonującymi na tych terenach.
Pomimo ciągłego dofinansowywania Polska Wschodnia nadal jest jednym z najsłabiej rozwiniętych pod względem gospodarczym makroregionów w Unii Europejskiej. Wyjazd wykwalifikowanych pracowników z tych regionów prawdopodobnie nadal będzie zauważalny. Nadzieje jednak budzi fakt opracowywania programów rozwoju dla tego makroregionu i tworzenie takich warunków, które zachęcą młodych ludzi do powrotu do miejsc, z którymi czują się związani.
Katarzyna Szuper
 

- Reklama -

Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.

Nowa Gazeta Biłgorajska nie bierze odpowiedzialności za treść komentarzy.