- Reklama -

- Reklama -

Biłgorajskie pomniki

W Biłgoraju jest wiele miejsc pamięci narodowej – pomników, krzyży, rzeźb, obelisków.

- Reklama -

Do 1846 r. Biłgoraj był miastem prywatnym, nabył go Stanisław Nowakowski, znany z patriotycznych poglądów i związków z wodzem legionów Henrykiem Dąbrowskim. W swojej rezydencji, dworze na Różnówce, postawił pomniki:

– Biskupa Ignacego Krasickiego, zbudowany w 1820 r., stoi obecnie w parku vis a vis kościoła św. Jerzego (od strony 3 Maja). Na pomniku widnieje inskrypcja: „Xięciu poetów Krasickiemu – temu co Biłgoray w pismy wsławił, dziedzicy ziemi pomnik postawił”. Przedstawiając nasze miasto, biskup pisał: „Zaszczyt jego wieloraki, sławne w sita i przetaki… a co większa i w jubilery nie poślednie”.

Mulawa wybory do 05.04.2024

Pomnik Ignacego Krasickiego

– Pomnik upamiętniający pobyt generała Henryka Dąbrowskiego w Biłgoraju. Znajduje się on od północnej strony obecnej siedziby BARR (stara elektrownia). Inskrypcja: „Tu szanowny generale niech dla wiekowego zwyczaju na tym głazie przy kanale stanie pamiątka Twojego pobytu, zanim czasami zgubnem zetnie go narzędzie, spoczynkiem Dąbrowskiego zwać się odtąd będzie”.

Dodaj szybkie ogłoszenie drobne na naszym portalu:

– Tablica ku czci księcia Józefa Poniatowskiego i Cypriana Godebskiego, a właściwie jej fragmenty znajdują się na podwórzu skansenu Zagrody Sitarskiej przy ul. Nadstawnej.

– Tablica nagrobna Stanisława Nowakowskiego przed wejściem do kościoła WNMP w Biłgoraju, którą zdobi inskrypcja: „W tem miejscu pochowany jest szambelan króla Stanisława Augusta i poseł tarnogrodzki na sejm królestwa polskiego. Zmarły 23 listopada 1841 r. w wieku 78 lat. Pamiątkę zostawiła córka jego Teodora prosząc o modlitwę”.

Wybitny burmistrz Biłgoraja Ignacy Starzyński piastował urząd burmistrza w latach 1809-1842 przy wsparciu ławników: A. Bielińskiego, K. Bienia, W. Buczka, S. Grabińskiego, M. Szczurkowskiego i J. Zieniewicza. Wznieśli oni pomnik ku czci bohaterów powstania listopadowego w 1830 r. u zbiegu ulic Kościuszki i Zamojskiej. Nasze miasto wsparło sprawę narodową dużą sumą, przekazując 16,5 tys. złotych polskich. Poparciem i udziałem w obydwu powstaniach narodowych mieszkańcy Biłgoraja dowiedli swojego patriotyzmu i miłości do ojczyzny. 29 listopada 1916 r. kapelan legionowy ks. Gilewicz dokonał aktu poświęcenia pomnika. Była to manifestacja Polskości. Na tablicy jest napis: „Pamięci bohaterów powstania 29 listopada 1830 r.”

Okupacja hitlerowska to okres terroru i męczeństwa mieszkańców Biłgoraja. W czerwcu 1944 r. po akcji hitlerowców oznaczonej kryptonimem „Wicher I i II”, mającej na celu zlikwidowanie Ruchu Oporu w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej, około 4 tysiące obywateli Biłgorajszczyzny wywieziono do obozów zagłady głównie do Majdanka pod Lublinem oraz na roboty do Rzeszy. 4 lipca 1944 r., 20 dni przed wyzwoleniem Biłgoraja, miała miejsce egzekucja 63 partyzantów AK i BCh w lesie przy trasie Biłgoraj – Rapy. Mord ten został uznany przez Trybunał Międzynarodowy w Norymberdze za zbrodnię wojenną popełnioną na jeńcach. W miejscu rozstrzelania na Rapach 63 partyzantów stoi krzyż żelazny z inskrypcją: „Szczęśliwy, kto padł wśród zawodu, jeżeli poległym ciałem dał innym szczebel do sławy grodu”. Po prawej stronie wejścia głównego do kościoła WNMP w Biłgoraju jest tablica ufundowana przez braci Koniów. Wyryto na niej nazwiska zamordowanych partyzantów. Byli wśród nich obywatele naszego miasta: Józef Witek ps. „Grot” (rozstrzelany na stadionie), Tadeusz Ludwik ps. „Goraj” i Andrzej Wolanin ps. „Kozioł”. Żołnierzom AK poświęcona jest tablica z lewej strony nawy głównej tegoż kościoła z inskrypcją: „Za śmierć dla jutra, za ten lot słoneczny, o Polsko! Odmów odpoczynek wieczny”.

W pobliżu szpitala odsłonięto w 1976 r. pomnik żołnierzy września 1939 r. Pochowano tu 78 żołnierzy, którzy zginęli w walkach o nasze miasto 16 września 1939 r.

Na cmentarzu przy ul. Lubelskiej stoi pomnik ku czci bohaterów walk o wolność z godłem Polski i Krzyżem Grunwaldzkim. W pobliżu tego pomnika jest Krzyż Katyński z inskrypcją: „Prawda Katynia jest stale obecna w naszej świadomości i nie może być wymazana z pamięci Europy” – Jan Paweł II. Na cokole tego pomnika jest wyryty napis: „Pamięci ofiar stalinowskiego mordu dokonanego przez NKWD na polskich oficerach i policjantach zamordowanych za: Boga, honor, ojczyznę w Miednoje – Charkowie w 1940 r. – społeczeństwo ziemi biłgorajskiej – 17 września 1995”. Pomnik został odsłonięty w rocznicę napaści sowieckiej na Polskę. Inny pomnik ofiar stalinowskich NKWD i UB z lat 1944-1955 znajduje się na tyłach budynku Urzędu Gminy w Biłgoraju. Cokół pomnika zdobią słowa: „Los nasz dla was przestrogą, a nie legendą”. Inicjatorem budowy pomnika była Rada Miasta I kadencji (1990-1994).

Przy ul. Zamojskiej (na Rapach) znajduje się pomnik ofiar II wojny światowej. Na cokole umieszczony jest orzeł i krzyż grunwaldzki. Inskrypcja: „Miejsce uświęcone krwią patriotów narodowości polskiej, rosyjskiej i żydowskiej, którzy w latach okupacji zginęli z rąk zbrodniarzy hitlerowskich. Za Naszą i Waszą Wolność 1963 rok”.

W Parku Solidarności znajduje się pomnik AK. Na granitowym głazie jest metalowa tablica z napisem: „Żołnierzom AK obwodu biłgorajskiego – społeczeństwo Biłgoraja – 1992 rok”. Każdego roku w rocznicę wybuchu powstania warszawskiego przy pomniku tym odbywają się rocznicowe uroczystości.

W centralnym punkcje naszego miasta przed magistratem znajduje się Pomnik Wdzięczności z elementami broni, pocisków używanych przez partyzantów, także budynków i schronów. Inicjatorem powstania pomnika była dyrekcja Zespołu Szkół Zawodowych w Biłgoraju. Są tu inskrypcje: „Bohaterom – Partyzantom Bojownikom o Wolność i Polskę – Młodzież” oraz „Tu złożono urny z ziemią z miejsc walk i straceń: Porytowe Wzgórze, Osuchy, Margole, Górecko Kościelne, Szarajówka, Biłgoraj – Rapy, Sochy, Wojda, Rotunda Zamość. Biłgoraj 11.06.1966 rok”.

Stal do wykonania tego pomnika sprowadzono ze Stoczni Gdańskiej. W uroczystości odsłonięcia pomnika udział wzięli: minister obrony narodowej gen. Grzegorz Korczyński, gen. dyw. Jan Czapla (rodem z okolic Krzeszowa), przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie Paweł Dąbek w otoczeniu Kompani Honorowej Wojska Polskiego.

„Najmłodsze” biłgorajskie pomniki to postać sitarza przed Biłgorajskim Centrum Kultury i „Singer na ławeczce” w parku obok kościoła pw. św. Jerzego. O innych licznych na naszym terenie pomnikach napiszę.

 

Kazimierz Szubiak

 

- Reklama -

Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.

Nowa Gazeta Biłgorajska nie bierze odpowiedzialności za treść komentarzy.