- Reklama -

- Reklama -

90 lat biłgorajskiego szpitala – pierwsi lekarze

- Reklama -

W tym artykule chcę przypomnieć pierwszych lekarzy biłgorajskich zwanych: "Państwowy lekarz powiatowy", a później "Lekarz sejmikowy". Starostwo Powiatowe od swojego powołania w 1924 r. przejawiało aktywność w dziedzinie poprawy stanu sanitarnego miasta i powiatu. Budowę nowoczesnego szpitala w Biłgoraju rozpoczęto w 1922 r., ukończono otwarciem w 1928 r. Rozpoczęła się misja wyposażenia placówki zdrowia i powołania dyrektora.
Od 1924 do 1927 r. pierwszym lekarzem powiatowym po odzyskaniu niepodległości był dr Ryszard Kopcewicz. Zapisał się w dziejach Biłgoraja tym, że osobiście pokrył koszty budowy dachu z własnych funduszy (1926 r.) w niszczejącej budowie szpitala. Został za to zwolniony(!?) przez starostę – Ignacego Bobka, co było dużym zaskoczeniem społeczeństwa naszego miasta.
Urząd przejął dr Henryk Safjan (1927-1932). Jako drugi lekarz sejmikowy czynił starania o pozyskanie rządowych funduszy niezbędnych do ukończenia i wyposażenia tego obiektu. Po otwarciu placówki zaczął gorliwie wspierać starostę Tadeusza Szawłowskiego, który niestety, odmawiał dotacji na rozwój pierwszego szpitala powiatowego w Biłgoraju. Opuścił Biłgoraj po 4 latach zmagań z sejmikiem. Pozostawił po sobie raport pt. "Stan sanitarny powiatu biłgorajskiego 1918-28 r.".
Trzecim, najkrócej sprawującym swój urząd (1 rok), był dr Józef Kulesza (1932-1933). Pełnił charytatywnie funkcję kierownika punktu Czerwonego Krzyża. Podczas jednej z licznych kłótni ze starostą Szawłowskim zmarł nagle.
Dr Marian Radajewski (1933-1938) udzielał bezinteresownie porad lekarskich w tzw. "kropli mleka", czyli Ośrodku Zdrowia przy Polskim Czerwonym Krzyżu. Pracował społecznie w przychodni przeciwgruźliczej i przeciwjagliczej. Prowadził szczepienia ochronne (bardziej profilaktycznie).
Następcą dr. Radajewskiego był dr Witold Mieszkowski-Odrowąż (1938-1939). Zwany był "Judymem Zamojszczyzny". Pełnił urząd w naszym starostwie do wybuchu II wojny światowej. Po mobilizacji został (na krótko) lekarzem pułkowym. 17 września 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej, skąd zbiegł do Francji. Niestety, trafił do niewoli niemieckiej. Przeżył gehennę hitlerowskich więzień i obozów koncentracyjnych (Buchenwald), gdzie z narażeniem życia udzielał pomocy medycznej współwięźniom. Po powrocie z niewoli w czerwcu 1945 r. wykazał się na swoim stanowisku dużą aktywnością. Rozbudował biłgorajską służbę zdrowia.
Dr Jan Snacki (1939-1944) zapisał się, niestety, najgorzej w dziejach naszych lekarzy sejmikowych. Według ówczesnego dyrektora miejscowego szpitala dr. Pojaska, który stał się jego podwładnym oraz lekarzy Kowalików z Frampola, ubiegał się o stanowisko szefa służby zdrowia w Generalnym Gubernatorstwie w Krakowie. Pracując wcześniej w Józefowie Ordynackim, oszukiwał miejscową ludność. Podczas badań "prześwietlał" chorych zwykłą latarką, a leki sprowadzał ponoć z… Japonii. Utrudniał życie podległym mu lekarzom i donosił na nich do Niemców. Zdradził również lokalizację szpitala polowego dla rannych partyzantów spod Osuch w Fabryce Tkanin pod Frampolem. Po wyzwoleniu wstąpił do Wojska Polskiego, ale odkryto jego współpracę z okupantem. Osadzony w biłgorajskim więzieniu został przypadkowo odbity przez żołnierzy AK na początku 1945 r. wraz z Tadeuszem Iwanowskim. W kwietniu 1945 r. został powtórnie uwięziony i wywieziony na terytorium Związku Radzieckiego.
Dr Ignacy Lesiuk (1944-1946) pracował w lecznictwie otwartym z dr Michaliną Szmidt i jej mężem Stefanem. Współpracował także z dr. S. Pojaskiem, dr. Michałem Kowalikiem i jego żoną oraz dr. Walerianem Szczepankiewiczem. Rozpoczął odbudowę biłgorajskiej służby zdrowia. Wspierali go: Edward Węgrzyn, Mieczysław Niespodziewański, Czesław Ludwik, Zygmunt Lęgowicz i bardzo aktywny kontroler sanitarny Franciszek Kania.
Na początku sierpnia 1944 r. uczestniczył jako biegły w pracach komisji sądowo-lekarskiej w ekshumacji zwłok partyzantów zamordowanych na Rapach. Przerażająca jest relacja o zbrodniach faszystowskich na Ziemi Biłgorajskiej. W połowie sierpnia 1944 r. współdziałał w otwarciu Powiatowego Ośrodka Zdrowia z 3 poradniami: ogólna (dr Stefan Szmidt), przeciwgruźlicza (dr Walerian Szczepankiewicz) i dziecięca (dr Michalina Szmidt). Chlubne urzędowanie zakończył 30 września 1946 r.
Ponownie na początku 1946 r. lekarzem powiatowym został dr Witold Mieszkowski-Odrowąż (1946-1950), był jednocześnie kierownikiem miejscowego Ośrodka Zdrowia i wraz z dr. Kowalikiem prezesował w oddziale PCK (od 1948 r.). W czasie swojej kadencji rozbudował służbę zdrowia. Zorganizował Powiatową Stację Pogotowia Ratunkowego (1950 r.). Kolumnę sanitarną prowadził dr Stefan Szmidt. Z pomocą swego krewnego dr. S. Pojaska sprowadził aparat rentgenowski – dar armii amerykańskiej. Długoletnim technikiem – rentgenologiem był Józef Bystrzyński. Przyczynił się do powstania Roztoczańskiego Parku Narodowego (1974 r.) wraz z Aleksandrą Wachniewską. Zmarł w 1979 r. w Zwierzyńcu.
 
*
 
Dziękuję koledze Piotrowi Florowi za żmudną pracę w wyszukaniu danych o lekarzach powiatowych w latach 1924-1950.
 
Kazimierz Szubiak

- Reklama -

Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.

Nowa Gazeta Biłgorajska nie bierze odpowiedzialności za treść komentarzy.